De wereld rondom de familie Reijnders
 De wereld rondom de familie Reijnders.
Bij het in kaart brengen van de gebeurtenissen van onze familie miste ik al snel het perspectief van de omgeving. Mensen doen immers dingen altijd in relatie tot wat er om hen heen gebeurt. Hun gedrag wordt mede ingegeven door bijvoorbeeld bestuurlijke gebeurtenissen, zoals wie het in jouw omgeving voor het zeggen heeft, welke regels brengt dat mee en wat voor invloed heeft dat op jouw leven. Maar ook kerkelijk bestuur met haar eigen regels had invloed op onze vroegere familieleden. 

Daarnaast wordt er in documentatie over een periode vaak verwezen naar bestuurlijke situaties (heerlijkheden, hertogdommen, graafschappen) of gebeurtenissen (oorlogen, verandering van bestuur en dergelijke). Om dit te kunnen plaatsen heb je “het grote plaatje” nodig. 
Extra ingewikkeld was dit in Limburg omdat met name dit gebied in het verleden bestuurlijk een lappendeken was van allerlei graafschappen, hertogdommen en kerkelijk heersers. 
Kortom, ik raakte al snel het spoor bijster. 

Als hulpmiddel heb ik een sterk gecomprimeerd overzicht gemaakt van de belangrijkste gebeurtenissen in onze regio in het verleden. Om te kunnen begrijpen waarom die gebeurden heb ik ook, indien nodig, de aanleiding daarvan op landsniveau en Europees niveau er langs gezet. 
Dit alles met het doel om de familiegeschiedenis kader te geven, en te kunnen begrijpen waarom iets gebeurde. 
Het overzicht van die gebeurtenissen vindt je onder de hieronder staande knop. Het overzicht opent een download. Als je dat op die manier open zet, kun je makkelijk switchen tussen webpagina’s om bij een familiegebeurtenis te lezen in welke omgeving en context dat plaats vond. 
Na 1830, en het ontstaan van ons huidige Koninkrijk der Nederlanden, was de bestuurlijke situatie wel een beetje gestabiliseerd. Na dat tijdstip is er op macro-niveau bestuurlijk niet heel veel spannends meer gebeurd. Daar eindigt ook mijn overzicht.

Voor 1830 was Limburg een lappendeken van bestuurlijke entiteiten. Als hulpmiddel om daar een beeld bij te krijgen heb ik onderstaande drie landkaarten weergegeven.  
De eerste, hieronder, geeft de situatie aan juist vóór de Franse tijd. De periode van de verdeling na de Spaanse Successieoorlog (1713) tot de Franse invasie in 1794. Bron 1. 
 De tweede kaart geeft de periode daarvoor aan, dus vóór 1713, zie hieronder (bron 2):
 Op deze tweede kaart is ook ingetekend de bijzondere plaats van Leveroy; liggend op het snijpunt van drie landen: ten eerste het hertogdom Gelre (onderdeel Overkwartier van Gelre), na 1713 overgegaan naar Oostenrijk (zie bovenste kaart), ten tweede het graafschap Horn (waaronder Heythuysen) en tenslotte het vorstendom Thorn, waar Baexem onder viel, bij Leveroij aan de overzijde van de Tungelroijsebeek. 
De eerste twee hadden een wereldlijk bestuurder (hertog c.q. graaf) Thorn was een prins-bisdom en had een kerkelijk bestuurder (de bisschop).
Maxet was onderdeel van Heythuysen (graafschap Horn), maar lag zeer dicht bij Leveroy, op het drie-landen-punt. 

De oudste kaart hieronder geeft de staatkundige situatie weer in 1538. Dit is de situatie juist voor het tijdstip van het Verdrag van Venlo (7 september 1543) waarbij Gelre zich, na een decennialange strijd, onderwierp aan keizer Karel V, en daarmee onderdeel werd van de Habsburgse Nederlanden. Bron 3.
Dit tijdstip markeert het ontstaan van de Zeventien Provinciën, ruwweg het gebied van de huidige Benelux. Het markeert daarmee ook het ontstaan van de huidige Nederlanden als een samenhangende geografische entiteit (zie ook tijdlijn onder button "Samenvatting historische gebeurtenissen"). 

Deze staatkundige situatie was de omgeving van onze familie in het vroegste begin van onze familiegeschiedenis. 
Ik hoop dat deze informatie wat meer houvast biedt bij het begrijpen van teksten elders op deze website als het gaat over historische bestuursverhoudingen.

Bronnen

1.  "Limburgse voorouders", Régis de La Haye, Maastricht 2005, pag. 103.
2.  "Limburgse voorouders", Régis de La Haye, Maastricht 2005, pag. 104.
3.  "Het verdrag van Sittard, 1519; de hertogdommen Kleef en Gulik-Berg in de strijd tussen de Habsburgse
       Nederlanden en het hertogdom Gelre", Peter Schulpen, artikel in het jaarboek 2017 van het LGOG.

Share by: