Voor de uitgebreide gezinskaart ga naar "Stamboomprogramma" onder de blauwe button.
De inventarisatie en analyse van alle beschikbare documenten is opgeschreven in de "Notitie inzake de genealogie van
Win Verborch, Aelken Gielen alias Aleth Verborch en Gerdt Mielis", bron 1.

Woonplaats:

Nederweert, boerderij “Braosheuf” op Bookend-j, huidig adres Braosheuf 26, Nederweert (zie toelichting verder op deze pagina), bron 7.

Werkzaam leven/beroepen: 

De familie Verborch was een boerenfamilie (bron 7).
Win Verborch was daarnaast ook bestuurlijk actief. In 1594 was hij burgemeester van Nederweert (bron 5).
Zoon Frans Verborch was begin 17e eeuw enige tijd schepen van Nederweert (bron 12).

Trouwinschrijving van Win Verborch en Aelken Gielen,  Nederweert 12 januari 1567.

Aelken gaat bij Win op Braosheuf wonen. Hieronder informatie over waar dat was:

Informatie over de boerderij van de familie Verborch, de "Braosheuf"

"Bij het binnenkomen van het gehucht Boeket (in het dialect Bookend-j) vanaf Nederweert-dorp, zien we aan het einde van een doodlopende zijstraat de Braosheuf, bestaande uit twee boerderijhoeven. De eerste, "bi-j Braos", wordt bewoond door de familie van Nieuwenhoven-Bruekers, de tweede en achterste hoeve "bi-j Heindriks", door de familie Mertens-Pustjens." 
In de 17e eeuw waren beide hoeven in één complex in gebruik bij de familie Verborch.

 

Bron: Nederweerts Verleden, "De kerk in het midden", 1987, bron 9.

Op de plattegrond links zien we rechtsonder het complex van de Braosheuf. 

Kinderen

Win en Aelken kregen vier zoons, Lem (Lambertus), Giel (Egidius), Win (Winandus) en Reiner (Renerus). Winandus is de enige waarvan een doopinschrijving bewaard is gebleven:

Doopinschrijving van Winandus Verborch, Nederweert 2^e helft 1573

Transcriptie:
Infans: Winandus. Parentes: Winandus Verborch et Aleidis
Verborch (?). Susceptores: Joannes van Horix et Adriana Smets.
 
Vertaling:
Boreling: Winandus. Ouders: Winandus Verborch en Aleidis
Verborch (?). Peetouders: Joannes van Horix en Adriana Smets.
 
Datering: 
De reeks 1-1-1570 tot 19-6-1581, of 138 maanden, is ingeschreven op 23 folio’s. Gemiddeld betekent dit ca 6 maanden registratie per folio, of 1 jaar per 2 folio’s of 1 filmpagina in Genver.
 
Vermelding van deze doopinschrijving is op folio 16 d, of Genver filmpag. 21, rechts. Rekenkundig staan daar de dopen van de 2^e helft 1573.
 
Bron: Doopregister van de R.K. parochie H. Lambertus te Nederweert, fol. 16 r / 
Genver, Nederweert, archief-ID M9W1-FRJ, Dopen 1569-1584, filmpag. 21, rechts, bron 3.

De volgorde van de kinderen in de afstandsverklaring in 1604 (bron 6) is een aanwijzing welke de oudste en de jongste is. Winandus wordt in deze akte niet (meer) genoemd. Het lijkt erop dat hij op dat moment al was overleden.
Uit de analyse van alle informatie denk ik dat de geboortejaren van de zoons zijn: Lem in 1568, de oudste, dan Giel in 1571, Win dus in 1573 en Reiner in 1574, de jongste (bron 1).
De oudste, mij bekende, transactie van Win Verborch dateert uit 1578. Toen leverde hij gras aan de gemeente Nederweert voor een bedrag van 7 gulden en 10 stuivers (bron 7).

Het testament van Aleth Verborch, en de bruidsschat

In 1588 was Aleth Verborch ernstig ziek en maakte zij, op 28 januari van dat jaar, haar testament, voor pastoor Andries Driessen van Nederweert (bron 4, zie onder een foto van het integrale document en de transcriptie). Waarschijnlijk niet lang daarna overleed ze. Haar testament geeft ons een gedetailleerde inkijk in de rijkdom van deze mensen.

Aleth bedacht in ruime mate de pastoor, de koster en verscheidene kloosterordes in Nederweert, Weert en Roermond.
Daarnaast vermaakt zij een legaat van 200 Hornse guldens aan de Heilige Geest van Nederweert, die in het dorp de armenzorg verzorgt. 
Diverse kledingstukken, waaronder een Engelse lavendelrok, vermaakte zij aan haar zus Nielissen (Cornelia) en haar nicht Metth Rutten. Ook haar dienstmeisje, Geert, Dierick Meijers dochter, kreeg een mooi bedrag mee "doer getrouwe dienst". Zij was afkomstig van Stad in Ospel, het huidig adres Stad 25. De oude boerderij die daar stond is in 1957 afgebroken. 

Uit dit testament blijkt dat Aleth, bij haar huwelijk, een kapitale bruidsschat van maar liefst 900 Horns guldens had meegekregen, 800 van moederskant en 100 van vaderskant. Destijds kostte een gemiddelde boerderij ca 3.300 tot 4.200 Horns guldens. Het jaarloon van een onderwijzer of secretaris was toen zo'n 130 Horns guldens. Bij benadering kan deze bruidsschat ter grootte van 900 Horns guldens in huidige tegenwaarde worden geschat op ca € 300.000,-!
In dit testament, als kopie onder de latere overeenkomst van afhandeling, vallen enkele bijzonderheden op.
Ten eerste wordt een huwelijkse voorwaarde bevestigd; Win mag de bruidsschat van Aleth na haar overlijden nog zijn leven lang gebruiken, maar na Win's eigen overlijden "salt wederkeren aen die parthijen daert van comen is, te weten acht hondert Horns guldens van haeren moeders wegen comen uit Scheivengoet, sullen wederom keren aen die sijde, ende hondert gulden so van vaders wegen ontfangen sijn, sullen desgegelijcken daer gekeert worden." Dat het maar duidelijk is.
In de praktijk zal dit geld na het huwelijk als belegging zijn uitgezet, bijvoorbeeld ter financiering van de gemeente Nederweert of Weert. Dat gebeurde wel meer. De vruchten van de belegging gebruikten Aleth en Win als extra inkomen. Bij, ook toen, een gemiddelde rentebetaling door de geldlener van 3% betekende dat over 900 Horns guldens een jaarlijkse renteopbrengst van 27 Horns guldens (in huidige waarde ca € 9.000,- per jaar). En de rente was toen ook wel eens 4 of 5%. Een leuke extra zakcent voor een pasgetrouwd stel om aan de gang te komen. Na afloop van die leentermijn zal het geld dan terug gaan naar de familie's Scheyven en Gielen.
Ten tweede bepaalde Aleth ook expliciet dat "haer vrinden van beyde sijden (beide families) na doot haer mans niet meer mogen heischen (eisen) dan desen voergenoemde 900 Horns guldens aengesien dat het geen sij meer bij haren man gebracht heeft, alleen baten sijn geweest die op dese 900 Horns guldens verlopen waren." De vruchten van de bruidsschat blijven dus van Win.
Uit de overeenkomst van afhandeling van het testament van 8 oktober 1599 (bron 4) blijkt dat Win niet heeft gewacht tot na zijn dood om de bruidsschat terug te laten betalen (door zijn erfgenamen). In de akte wordt bevestigd door Jacob Sceyven, namens de familie Scheyven, dat het geld al is terug betaald, en ontslaat Win van zijn verplichting, "sich bedanckende goeder betalinghe." Kennelijk heeft Win om een of andere reden het niet aan anderen over gelaten om die huwelijksvoorwaarde na te komen, maar heeft zelfstandig de bruidsschat terug betaald. Terwijl hij dat volgens testament niet verplicht was.

Win Verborch hertrouwt 

Win hertrouwde in hetzelfde jaar, op 18 september 1588, in Nederweert, met Gerdt Mielis, dochter van Heyn Mielis.
Ze heeft nog drie zussen; Mey, Beel en Griet.
Win en Gerdt kregen samen nog minstens twee kinderen, waarvan we er twee bij naam kennen, Frans en Hein Verborgh.

 
Trouwinschrijving van Win Winnen en Gerdt Mielis, Nederweert 18 september 1588

Transscriptie:
Win, Fransen Winnen soen,
Gerdt, Heinen Mielis dochter.
 
Vertaling:
Win, Frans Winnen’s zoon (huwt), 
Gerdt, Hein Mielis’ (zijn) dochter.
 
Huwelijk staat ingeschreven ná Dominica 15 (in 1588 op 18 september) en vóór Dominica 20 
(op 23 oktober). Datering van dit huwelijk is 18 september 1588.
 
Bron 14: Trouwregister R.K. parochie H. Lambertus te Nederweert, 1562-1598, 
GenVer (FamilySearch), M9W1-FRJ, filmpag. 69 rechts, bron 13.


Win Verborch wordt burgemeester van Nederweert

In 1594 fungeerde Win een periode als burgemeester van Nederweert.
Op 16 november 1612 worden de burgemeestersrekeningen van 1566 tot en met 1604 van Nederweert bij de scholtis van Weert opgehaald en in Nederweert gearchiveerd. Bij dat archief zat een lijst met de betreffende burgemeesters-rekeningen en wie in betreffend jaar burgemeester was. In 1594 was dat Winart Verborch:

Bron 5.

De functie van burgemeester in 1594
Het burgemeester zijn hield destijds wel iets anders in dan heden ten dage. Immers, het bestuur van de gemeente, Nederweert in dit geval, werd destijds gevormd door de schout (of scholtis) en schepenen. Hierbij lag bij de schout de nadruk op de justitiële taken (opsporingsapparaat, openbaar aanklager en voorzitter van het gerecht) maar had hij ook een bestuurlijke verantwoordelijkheid, als hoofd van de schepenbank, en zat daarmee ook bestuurlijke vergaderingen voor. In die functie handelde de schout namens de heer van het dorp, die zich in de regel niet met de dagelijkse gang van zaken bezig hield. Vaak benoemde de heer van Nederweert in deze functie lokale personen die hun sporen verdiend hadden als schepen of burgemeester. In het betreffende jaar was de heer van Nederweert koning Philips II van Spanje, die Philips van Montmorency, de laatste graaf van Horn en heer van Nederweert, in Brussel op 5 juni 1568 een kopje kleiner had laten maken. Pas in 1610 kreeg Sabina van Egmond (familie moederszijde van Philips van Montmorency), als vertegenwoordigster van de lokale adel, de zeggenschap over Nederweert weer terug.

De burgemeester werd aangesteld door dezelfde personen die ook de schepenen benoemden, steeds voor één dienstjaar. De ambtseed werd meestal op Allerheiligen afgelegd. Het dienstjaar liep van 1 november tot 1 november. Ze konden later opnieuw tot burgemeester benoemd worden. Vaak waren ze daarna een tijdlang schepen.
Ze hadden belangrijke bestuurlijke bevoegdheden. Tot hun taak behoorde echter vooral het beheer van de financiën. Ze waren rekenplichtig (moesten dus, schriftelijk, verantwoording afleggen). Maar hadden ook de zorg voor de uitvoering van door de magistraat genomen besluiten. En daarnaast moesten ze met name zorgen voor het uitvoeren van de openbare werken, zoals aanleg en onderhoud van wegen, waterlopen en bruggen. Praktisch gezien waren burgemeesters destijds dienstbaar aan de schout (en schepenen).
Wie werd er dan voorgedragen voor burgemeester? Het bestuursreglement van Weert (in vermoed dat dat in deze niet veel afweek van Nederweert) in 1740 bepaalde dat de burgemeester gekozen moest worden uit de 'notabelste' inwoners van de stad. Er werden enkele kandidaten voorgedragen aan de schout en meestal werd daarna een van de kandidaten door de heer benoemd (bron 10).
Alfons Bruekers benoemt dat het burgemeester zijn van de ene kant een erebaantje is maar dat hij van de andere kant ook alle gaten moet dichtlopen voor de schout en schepenen. En met hoofdelijke aansprakelijkheid. Ook in Weert is er in 1725 een voorbeeld van een schout die de (binnen- en buiten-)burgemeester aanklaagt voor de schepenbank en van hen een persoonlijke vergoeding eist wegens verzuim in het onderhoud van wegen en het schoonhouden van waterlopen.
Niet geheel zonder risico dus. 

De afwikkeling van het testament van Aleth
Op 8 oktober 1599 sluit Win Verborch een overeenkomst met zijn eerste schoonfamilie, Scheyven. Hij had immers nog verplichtingen aan hun vanwege het testament van Aleth, en de door haar ingebrachte bruidsschat. Win betaalt aan Jacob Scheyven, de vertegenwoordiger van de familie, en Jacob ontslaat Win daarna van zijn verplichtingen.
Maar Aleth had in haar testament ook nog een legaat van 200 Horns guldens toegezegd aan de Heilige Geest in Nederweert (omgerekend € 67.000,-)!
Op 12 mei 1601 maakt Win met de Heilige Geest-meesters, voor schepenen in Nederweert, een afspraak over dat legaat.  Hij krijgt korting als hij het direct uitbetaalt, wat hij dan ook doet. Niet vermeld wordt hoeveel korting hij krijgt...

De kinderen gaan het huis uit
Gerdt Mielis overleeft Win Verborch. Op 15 mei 1604, na het overlijden van Winart Verborch, maakten de kinderen Aletten (Lem, Giel en Reiner. Winand wordt niet meer genoemd) een overeenkomst, voor de schepenen van Nederweert, waarbij ze afstand deden, tegen betaling, van de goederen uit de nalatenschap van hun moeder Aleth, die hun rechtens toekwamen. Hierbij werd overeen gekomen dat de goederen toekwamen aan de nagelaten weduwe van Winart, zijnde Geert, en haar kinderen.
Op dat moment woonde Reiner Aletten al in Heythuysen, want hij woont de akte niet zelf bij maar laat zich vertegenwoordigen door “Jan Verstralen van Heythuysen”. Zeer waarschijnlijk betreft dit Jan van Stralen, die scholtis van Heythuysen is op dat moment (vanaf minimaal 17 april 1556, bron 15). Gezien het feit dat Reiner Aletten in 1618 zelf schepen van Heythuysen was is het aannemelijk dat een lid van de schepenbank van Heythuysen hem vertegenwoordigt bij de schepenbank van Nederweert. De families verkeren in dezelfde kringen.
De andere vertegenwoordiger voor Reiner was Lins van Loesen alias Thoer en was de kastelein van de herberg die nu restaurant Bi-j Siem heet, Kerkstraat 56 in Nederweert.

Waarschijnlijk om duidelijk te maken wiens kinderen het betreft gaan de oudste drie voortaan door het leven onder de familienaam Aletten (matroniem van moeder Aelken of Aleth Gielen), en de jongste twee als Verborgh (naar hun vader Win Verborch). 

De leeftijd van de kinderen Aletten is ongeveer op te maken uit de datum van het huwelijk (1567) en uit het feit dat ze in 1604 zelfstandig de overeenkomst konden sluiten. Dat betekent dat zij allen toen meerderjarig (“mondig”) waren en dat was toen 25 jaar. 

En daarvoor… over de ouders en grootouders van Win Verborch

In de trouwinschrijving van Win Verborch en Aelken Gielen staan ook de namen van hun vaders vermeld. Daaruit weten we dat de Win’s vader Frans Verborch heette en de vader van Aelken Wilm Gielen. Bij een huwelijkse leeftijd van ca 25 jaar, die toen gangbaar was, betekent dat dat Frans Verborch geboren is omstreeks het jaar 1516, waarschijnlijk in Nederweert op Braosheuf, Bookend-j. 

Aelkens vader Wilm Gielen was een grondeigenaar en boer in Nederweert Eind. De oude boerderij werd in 1970 afgebroken en lag pal naast het huidig adres Eind 24, Nederweert-Eind (bron 8). 

Zeer bijzonder is dat in de trouwinschrijving van Win Verborch en Gerdt Mielis de naam van Win wordt opgeschreven als: Win, Fransen Winnen soen. Deze notatie bevestigt dat de vader van Win dus Frans heette. En dat Win’s grootvader waarschijnlijk ook weer als voornaam Win had. Hij heette dus: Win, van Frans van Win (Verborch) (bron 16).
 
In de vernoemingstraditie van die tijd wordt de oudst geboren zoon normaliter vernoemd naar opa van vaderszijde, mits die is overleden. Als opa nog leeft dan schuift de vernoeming een generatie op naar overgrootvader. Er wordt niet vernoemd naar nog levende familieleden.
Dat betekent mijns inziens dat ik vermoed dat Winandus Verborch (ged. 1573) door Win Verborch (geb. ca 1542) is vernoemd naar zijn eigen opa Win Verborch. Dat impliceert dat Win’s vader Frans Verborch in 1573 nog leefde. Pas de eerste zoon van Win met Gerdt Mielis wordt vernoemd naar zijn vader, Frans Verborgh (geb. ca 1589). Op dat moment van opa Frans Verborch waarschijnlijk overleden. Hij overleed dus ná de geboorte van Reiner Aletten (ca 1574) en vóór de geboorte van Frans Verborgh (1589). 
Ook impliceert deze vernoeming dat Win Verborch (geb. ca 1542) de oudste zoon in het gezin van Frans Verborch was, de stamhouder. Of de enige zoon. Ik heb nog geen andere kinderen kunnen ontdekken. Duidelijk is ook dat Win in de familie Verborch de stamnaam is.
 
Deze notatie van de naam van Win Verborch is een feite een mini-genealogie. Ze bevat de naam van drie generaties Verborch in één naam: Win Verborch (geb. ca 1542) – Frans Verborch (geb. ca 1516) – Win (Verborch). 
Uitgaande van een huwelijkse leeftijd van ca 25 jaar in die tijd, betekent dat dat Win Verborch, de vader van Frans Verborch, is geboren ca 1490. 
Doordat op dit tijdstip op deze manier Win's naam is opgeschreven ontstaat een uiterste onthulling van historische informatie over onze familie. Een echo uit het verleden, waardoor onze familiegeschiedenis nu terug reikt tot in de 15^e eeuw. 

Bronnen

1.   Notitie inzake de genealogie van Win Verborch, Aelken Gielen alias Aleth Verborch en Gerdt Mielis, Henk Reijnders,
      Ospel 7 november 2023.
2.  Trouwregister R.K. parochie H. Lambertus te Nederweert, fol 47 / GenVer, Limburg, Nederweert, archief-ID
      M9W1-FRJ, trouwen 1562-1598, filmpag. 52,rechts.
3.  Doopregister van de R.K. parochie H. Lambertus te Nederweert, fol. 16 r / GenVer, Nederweert, archief-ID
      M9W1-FRJ, Dopen 1569-1584, filmpag. 21, rechts, 2e helft 1573.
4.  RHCL 01.008 Archief Schepenbank Nederweert, inv. nr. 28 (goedenisboek 1596-1625), fol. 24r en v, overeenkomst
      inzake het testament van Aleth Verborch d.d. 8-10-1599 met een kopie van het testament d.d. 28 januari 1588 als   
      bijlage.
5.  RHCL 01.008 Archief Schepenbank Nederweert, inv.nr. 28, overzicht van 16-11-1612 van de burgemeesters-
      rekeningen van 1566 t/m 1604 die bij de scholtis in Weert zijn opgehaald en ter bewaring naar Nederweert zijn
      gebracht.
6.  RHCL Archief Schepenbank Nederweert, inv. nr. 28 (goedenisboek 1596-1625), fol. 63v (beschadigd en slecht
      leesbaar), afstandverklaring door kinderen Aletten, 15 mei 1604. 

7.   Restauratienota Braosheuf 26 / Bi-j Heindriks, juni 1993, pagina 26 e.v., door Alfons Bruekers en Tiny Sijben. 
8.   E-mailwisseling met Alfons Bruekers over 'De familie Aletten in Nederweert', 10-12-2018, 7 januari 2019 en
      13 maart 2019.
9.   Nederweerts Verleden, "De kerk in het midden", 1987.
10. Dr. J.F.A. Wassink, "Van stad en buitenie", 2005.
11. RHCL 01.008 Archief Schepenbank te Nederweert 1419-1796, inv. nr. 28, fol. 37 r, inzake een afspraak van
      Win Verborch over het legaat van Aleth Verborch, op 12 mei 1601. 
12. E-mailwisseling met Alfons Bruekers inzake "Familie Verborch / Scheyven / Aletten", 24 augustus 2023.
13. Trouwregister R.K. parochie H. Lambertus Nederweert, 1562-1598, GenVer (FamilySearch), archief-ID
      M9W1-FRJ, filmpag. 69 rechts.
14. RHCL 01.008 Archief Schepenbank te Nederweert 1419-1796, inv. nr. 28, fol. 15r. Afstandsverklaring door Gerdt
      Mielis, echtgenote van Win Verborch, op 30-7-1598.
15. RHCL, 14.D035 Archief Klooster St. Elisabethsdal te Nunhem, inv.nr. 148 A, Legger cijnzen Laatbank Aldenhoven
      1610- na 1626, keurmedegoederen, ongefolieerd, pag 21 van het document.
16. E-mailwisseling met Alfons Bruekers inzake ‘Gerdt Mielis, 2^e echtgenote van Win Verborch’, 5-11-2023.
17.  “Limburgse voorouders”, Regis de La Haye, Maastricht 2005.
18.  “Oud schrift in Limburg”, Truus Roks, RHCL, 2011.