Voor de uitgebreide gezinskaart ga naar "Stamboomprogramma" onder de blauwe button.

Levensverhaal

Geboorte en doop

Cornelius Reners wordt op 21 oktober 1720 gedoopt als tweede kind van Martinus Reners en Sibilia Vaesen:

Doopinschrijving van Cornelius Reners, Roggel 21 oktober 1720. 

Transcriptie: 
Hac 21 octobris 1720 baptizatus est Cornelius, filius
legitimus Martini Reners et Sibiliae Vaesen.
Susceptores: Guilhelmus Vasen et Joanna Vele-
linx.

Vertaling:
Heden 21 oktober 1720 is gedoopt Cornelius, wettige
zoon van Martinus Reners en van Sibilia Vaesen. 
Peetouders: Guilhelmus Vasen en Joanna Vele-
linx. 

Bron: Doopregister R.K. parochie H.Petrus te Roggel, 1687-1797, fol. 64 r /
Genver, Limburg, Roggel, archief-ID M9W1-FTK, dopen 1687-1797, filmpag. 68, rechts, bron 1.

Zeven jaar eerder was, ook in Roggel, zijn toekomstige echtgenote Wilmina Willekens gedoopt:

Doopinschrijving van Wilmina Willekens, Roggel 21 november 1713.

Transcriptie:

1713.
21. Novembris. Wilmina, filia Jacobi Willekens et Margarethae 
Seelen Susceptores: Jacobus Linsen et Henrina Janssen.
 
Vertaling:
1713.
21^e november. Wilmina, dochter van Jacobus Willekens en van Margaretha 
Seelen. Peetouders: Jacobus Linsen en Henrina Janssen.
 
Bron: Doopregister R.K. parochie H. Petrus te Roggel, 1687-1797, fol. 46 r /
Genver, Limburg, Roggel, archief-ID M9W1-FTK, dopen 1687-1797, filmpag. 49, rechts, bron 12.


Huwelijk

Op 17 augustus 1743 wordt in Roggel het huwelijk voltrokken tussen Cornelius Reners en Wilhelmina Willekes. Op dat moment was Cornelius 22 jaar en Wilhelmina 29 jaar.

Trouwinschrijving van Cornelius Reners en Wilhelmina Willekes, Roggel 17 augustus 1743.  

Transcriptie:
(1743)
17 augusti.
Contraxerunt matrimonias,  factis 3 proclamatia: Cornelius Reners
et Wilhelmina Willekes. Testibus: Leonardus van Horn et Joannes Vaesens.

Vertaling:
(1743)
17 augustus.
Sloten een huwelijk, na 3 openbare kennisgevingen te hebben gedaan: Cornelius Reners
en Wilhelmina Willekes. Getuigen: Leonardus van Horn en Joannes Vaesens.
 
Bron: Trouwregister van de R.K. parochie H. Petrus te Roggel, 1696-1797, fol. 124 r/
Genver, Limburg, Roggel, archief-ID M9W1-FTK/ trouwen 1696-1797, filmpag. 265, rechts, bron 2.


Na dit huwelijk in augustus wordt op 30-10-1743 hun eerste kind, Jacobus, geboren. Krap 2,5 maand daarna.
Wilhelmina was dus al 6,5 maand zwanger toen ze trouwde. Net als bij zijn vader was ook het huwelijk van  Cornelius
"een moetje".
Deze situatie past dan ook in hun totaalplaatje. Hun eerste kind is in Roggel geboren, de vier erna in Heythuysen. Het is aannemelijk dat het stel na het "spoedhuwelijk" is gaan inwonen bij ouders of schoonouders (beide van Roggel). Na een periode van enkele jaren zijn Cornelius en Wilhelmina zelfstandig gaan boeren, op de boerderij Aen't Broek te Rolight, parochie Heythuysen, naar later blijkt.

Kinderen

Het lijdend voorwerp van dat moetje werd dus vrij snel na het huwelijk geboren:

1. Doopinschrijving van Jacobus Reijners, Roggel 30 oktober 1743.

Bron: Doopregister R.K. parochie H. Nicolaas te Heythuysen, 1651-1797, fol. 49 v /
Genver, Limburg, Heythuysen, archief-ID M9W1-FL2, dopen 1716-1800, filmpag. 184, links, bron 4.

De familie Reners blijft ook in Heythuysen wonen. Alle nog volgende kinderen worden daar geboren en Cornelius en Wilhelmina overlijden ook in Heythuysen.

Sibilla overlijdt al als jong meisje, in de dysenterie-epidemie van 1757:

Begraafinschrijving van Sibilla Reiners, Heythuysen 24 september 1757.

Vertaling:
September de 24^e. Overleden is aan de dysenterie, Sibilla, de elf-jarige dochter van Cornelius Reiners en van Wilhelmina Willekens.
 
Bron: Begraafregister van de R.K. parochie H. Nicolaas te Heythuysen, fol. 74 r / 
Genver, Limburg, Heythuysen, archief-ID M9W1-FL2, begraven 1727-1797, filmpag. 384, rechts, bron 9.

In die tijd stond dysenterie bekend als "de rode loop", omdat hij zich kenmerkte door een zware vorm van diarree met de aanwezigheid van bloed bij de ontlasting. Met enige regelmaat braken lokaal dysenterie-epidemieën uit. Vaak met als oorzaak gebrek aan hygiëne, met name door besmet drinkwater.
Uit de begrafenisinschrijvingen van het najaar 1757 kun je afleiden hoe de dysenterie huishield in Heythuysen. Tussen 1 september en 31 oktober 1757 (in twee maanden) waren er 43 begrafenissen als gevolg van overlijden door dysenterie. Waarvan op sommige dagen: 6 september: vier begrafenissen, 22 september: vijf begrafenissen, op één dag. 
Wat ook opvalt aan de inschrijvingen is dat er heel veel jonge mensen/kinderen aan overlijden. Het is bekend dat in die tijd de ziekte dikwijls fataal was bij kinderen en oudere zwakke mensen.
In Nederweert was ca 20 jaar later, in 1779, ook een grote dysenterie-epidemie, en in 1804 nog een keer.
In 1779 duurde de epidemie van begin oktober tot medio november, met dagen van vijf of zes doden. Totaal waren er in Nederweert zo'n zestig doden (bron 14). Lijkt dus erg veel op wat er in Heythuysen gebeurde.

Om de catastrofe voor Heythuysen wat in perspectief te zetten een eenvoudige vergelijking met de corona-pandemie in 2020/2021.
Bij de telling van de parochianen door pastores Linckens in 1730 (bron 11) en Geenen in 1766 (bron 12) telde de parochie Heythuysen resp. 950 en 983 zielen. In september/oktober 1757 ging dus bijna 5% van de parochianen dood. 50 keer zoveel als in 2020/2021 aan corona in Nederland (overlijdens 0,1%; op 17-6-2021 stond de teller op 18.001 overlijdens aan corona op een bevolking (2020) van 17.280.000 mensen). En die laatste 0,1% doden overleed in een periode (maart 2020-juni 2021) van ruim een jaar. De 5% doden in najaar 1757 overleed in 2 maanden! Het zal met recht een catastrofe geweest zijn.

3. Doopinschrijving van Margaretha Reijnders, Heythuysen 19 februari 1749.

Transcriptie:                 
1749
19. februarij. Baptizata est Marga-
retha, filia Cornely Reijnders et   
Wilhelminae Willekers, conjugum.                       
Andreas Vaessen et Maria Willekers         
fuerunt susceptores.                                       

Vertaling:
1749
19^e februari. Gedoopt is Marga-
retha, dochter van Cornelius Reijnders en van
Wilhelmina Willekers, zijn echtgenote. 
Andreas Vaessen en Maria Willekers         
waren peetouders.

Bron: Doopregister R.K. parochie H. Nicolaas te Heythuysen, 1651-1797, fol. 55 v /
Genver, Limburg, Heythuysen, archief-ID M9W1-FL2, dopen 1716-1800, filmpag. 191, links, bron 5.

Margaretha wordt volwassen maar overlijdt ook al vrij jong, op 32-jarige leeftijd in 1781.


4. Doopinschrijving van Sylvester Reyners, Heythuysen 13 oktober 1751.

Transcriptie:                                               
1751
13 octobris. Baptizatus est Sylvester,
filius Cornely Reyners et Wilhelmi-
na Willekers, conjugum. Susceperunt:
Joannes Preghters et Angela Ketelaars.

Vertaling:
1751
13 oktober. Gedoopt is Sylvester,     
zoon van Cornelius Reyners en Wilhelmi-
na Willekers, zijn echtgenote. Peetouders:       
Joannes Preghters en Angela Ketelaars.

Bron: Doopregister R.K. parochie H. Nicolaas te Heythuysen, 1651-1797, fol. 61 r /
Genver, Limburg, Heythuysen, archief-ID M9W1-FL2, dopen 1716-1800, filmpag. 196 rechts, bron 6.


Voordat Cornelius en Wilhelmina hun kind Sibylla moesten afgeven aan de dysenterie in 1757, kwam Sylvester ook al te overlijden. Hij bezweek aan de pokken in 1756:

Begraafinschrijving van Sylvester Reiners, Heythuysen 5 december 1756.

Vertaling:
December, de 5^e. Overleden is door de pokken Sylvester, de vijfjarige zoon van Cornelius Reiners en Margaretha Willekers.
 
Bron: Begraafregister van de R.K. parochie H. Nicolaas te Heythuysen, fol. 71 r / 
Genver, Limburg, Heythuysen, archief-ID M9W1-FL2, begraven 1727-1797, filmpag. 381, rechts, bron 8.


5. Doopinschrijving van Catharina Reinders, Heythuysen 13 augustus 1754.

Transcriptie:   
1754.
13 augusti. Baptizata est Catharina,
filia Cornely Reinders et Wilhelmina
Willekens, conjugum. Susceperunt: 
Martinus Willekens et Joanna Vaesen.

Vertaling:
1754.
13 augustus. Gedoopt is Catharina,
dochter van Cornelius Reinders en Wilhelmina
Willekens, zijn echtgenote. Peetouders:
Martinus Willekens en Joanna Vaesen.

Bron: Doopregister R.K. parochie H. Nicolaas te Heythuysen, 1651-1797, fol. 67 r /
Genver, Limburg, Heythuysen, archief-ID M9W1-FL2, dopen 1716-1800, filmpag. 202, rechts, bron 7.

Catharina haalde de volwassen leeftijd en trouwde op 28 januari 1781, te Heythuysen, met Leonardus van Hooren. Met hem kreeg zij 5 kinderen.

Van de 5 kinderen van Cornelius en Wilhelmina overlijden er 3 jong, waarvan 2 als kinderen aan een besmettelijke ziekte. Alleen Jacobus en Catharina kunnen een gezin stichten. En alleen Jacobus is een stamhouder. Het draadje was dun.

De boerderij

Zoals boven al vermeld is Cornelius Reners met zijn gezin in ca 1744/1745 van de parochie Roggel naar de parochie Heythuysen verhuisd. Op het moment dat pastoor Geenen van Heythuysen in 1766 een inventarisatie opmaakt van zijn parochianen (een census ofwel volkstelling) komen we Cornelius met zijn gezin in die inventarisatie tegen:

Bron: Enumeratio Animarum Parochiae de Heythuysen, anno 1766, curante Joannes Geenen, bron 12.

Zij wonen dan op het adres nummer 159 van de inventarisatie. De bijnaam van de locatie van de boerderij is
"Aen't Broek", Rolight. Dus een van die boerderijen tussen Heythuysen en Roggel, op Roligt, maar nog in de parochie Heythuysen (zie webpagina vader Martinus Reijnaerts). Ze lag dan logischerwijze aan de "Heythuyser" kant van de Bevelandse beek. Die vormde deels de natuurlijke scheiding tussen Roggel en Heythuysen, toen de parochies van die naam.

Pastoor Geenen heeft mijns inziens wel een schrijffout gemaakt: hij noemt voor Catharina en Margaretha als familienaam "Willekens". Maar dat moet natuurlijk "Reijnders" zijn. Want verder sluit de informatie naadloos aan bij wat we al weten.
Tijdens de census in 1766 wonen Margaretha (17 jaar oud) en Catharina (12 jaar oud) nog thuis. En dat klopt met het bovenstaande verhaal. Immers, in 1756 overleed Sylvester (5 jaar oud) aan de pokken, en in 1757 overleed Sybilla (11 jaar oud) aan dysenterie. Van Jacobus (toen 23 jaar oud) weten we dat hij uit ging werken als blekersknecht, in Leiden. Daar trouwt hij op 30 januari 1767 met Martijntje Ketelaars uit Roggel. Tijdens de census woonde hij niet thuis.

De "C" achter de naam betekent dat de betreffende de communie had gedaan.
Tot 1910 was het gebruikelijk dat jongens en meisjes pas op hun twaalfde hun eerste heilige communie deden. Een kleine eeuw na de zaligverklaring van Imelda Lambertini, patrones van de eerste communicanten, vervroegde paus
Pius X de leeftijd in het decreet Quam Singulari (bron Wikipedia).  
Volgens de census had Margaretha (17 jaar oud) de communie gedaan en Catharina (12 jaar oud) nog niet. Dat sluit prima aan bij het bovenstaande.
Ik kan alleen maar concluderen dat hier het gezin van Cornelius en Wilhelmina staat, met de dochters Reijnders.

Cornelis Reijners wordt laatbode van de laatbank Aldenhoven in Heythuysen.

Nadat Cornelius met zijn gezin in Heythuysen is gaan wonen wordt hij in 1750 laatbode van de Laatbank Aldenhoven. Dat staat vermeld in het register van deze Laatbank inzake de rechtsgedingen, overdrachten van grond en verheffingen bij de laatbank Aldenhoven (bron 13). Hieronder de voorkaft van dit register met de inhoud ervan:

In het register staat ook een richtlijn voor de eed van de laatbode, dat wat hij moet beloven (bron 13):

Transcriptie:
Eydt des laetboede
Ich, naam, sweer ende geloef den Eerwaarden P. Prior, als laetheer deser laetbank Aldenhoven, ende den convent
St. Elisabeth, trou en holt te syn, die dachelyckheden aen die partijen getrouwelijk te doen, ende dat ick alle secreten bij die schepenen beraemt niet en sal reveleren en als wanneer ick sal kennis hebben dat enich laetgoet
vercocht, verbuyt oft verhandelt wordt, oft enigen helder
der laetgueder coemt aflyvich te worden, sal ick aen den laetheer oft meijer te kennen geven, niet uyt haet oft nijdt, om gonst oft ongonst maer om die pure waerheydt. Soe help mij Godt, ende alle lieve Godts heyligen.

Dat betekent dat Cornelis Reijners ervoor verantwoordelijk was dat de laeten (de grondeigenaren met een laatplichtigheid aan het klooster St. Elisabeth te Nunhem) alle besluiten en andere noodzakelijke informatie van de laatbank beschikbaar kregen.

Op 2 april 1750 (29 jaar oud) wordt hij als laatbode geïnstalleerd:

Transcriptie:
Op heden den 2e april 1750 heeft Cornelis Reijners ten presen-
tie van den seer Eerwaarde heer Procurator Maes, den heere
meijer Jacobus Waegemans, Marten Verpoort ende Hendrick
Kessels, laetschepenen, den behoyrlycken eedt als laetboede deeser
laetbancke gedaen.

Bron: RHCL 14.D035 St. Elisabethsdal, Nunhem, inv.nr 483, Laatbank Aldenhoven, rechtsgedingen, protocollen van overdrachten en verheffingen, bron 13.

Cornelis is de opvolger van Wulm Geelen, die deze functie sinds 13 november 1733, dus 17 jaar lang, vervulde. Na 2 april 1750 tot aan het einde van alle benoemingen in dit register verantwoord, tot 26 augustus 1779, is er geen nieuwe laatbode meer benoemd. Cornelis heeft die functie denk ik al die jaren vervuld, gedurende ruim 29 jaar.
Een mooie functie voor Cornelis naast zijn boerenbestaan.


Overlijden

 

Begraafinschrijving van Willemina Willekens, Heythuysen 6 september 1781.

Transcriptie: 
(1781, september).
Die sexta. Obiit Willemina Willekens,
uxor Cornelii Rijnders.

Vertaling:
(1781, september).
De zesde dag. Overleden is Willemina Willekens,
echtgenote van Cornelius Rijnders.

Bron: Begraafregister van de R.K. parochie H. Nicolaas te Heythuysen, fol. 108 r / 
Genver, Limburg, Heythuysen, archief-ID M9W1-FL2, begraven 1727-1797, filmpag. 418, rechts, bron 10.

Cornelius is de eerste in onze stamlijn die de invasie van de Franse revolutionairen in onze streek meemaakt. En daarmee ook de invoering van de Burgerlijke Stand, in onze streken (Zuid-Nederland) in 1796. Van hem is er dan ook een eerste (overlijdens)akte van de Burgerlijke Stand. Omdat dit de eerste is in de stamlijn sta ik er iets uitgebreider bij stil:

Akte van overlijden.
Gemeentehuis van (de gemeente Heythuysen), gemeentelijk arrondissement (van Roermond).
De 26^e dag van de maand Germinal, jaar 10 van de Franse Republiek.
Akte van overlijden van Cornele Reijnders, overleden de 26^e Germinal,
om 6 uur s-morgens, beroep landbouwer, oud 85 
jaar, geboren te Heythuysen, departement van de Beneden Maas,
wonend te Heythuysen. 
Zoon van wijlen Martin Reijnders en van wijlen Sibil Vaessen,
volgens de verklaring aan mij gedaan door de burger Martin Verstegen, oud 50 jaar, 
wonend te Heythuysen, beroep landbouwer, die zei te zijn nabuur van de overledene, 
en door de burger Hubert Marcus, wonend te Heythuysen, beroep dagloner, die zei te zijn nabuur van de overledene, en hebben verklaard niet te kunnen schrijven noch ondertekenen.
Geconstateerd door mij, A.L. vanden Eertwegh, burgemeester te Heythuysen , uitvoerend de functies van Openbaar ambtenaar van de staat, hieronder getekend.
                                                                                                               
Bron: Burgerlijke stand gemeente Heythuysen, geboorten, huwelijken, overlijden 1797-1810, fol. 6 r /
Genver, Limburg, Heythuysen, archief-ID 6580056, filmpag. 293, links, bron 11.

 
Deze akte is opgesteld volgens de Republikeinse tijdrekening zoals het Franse bestuur die in het begin van hun aanwezigheid hier gebruikte. De datum heet "vingtsixieme jour du mois de Germinal an dix de la Republique Francaise".
Vertaald: "de 26e dag van de maand Germinal, in het jaar 10 van de Franse Republiek."
Overleden is die dag Cornele Reijnders, op "le vingtsix Germinal a six heures du matin, profession cultivateur, agé de quatrevingtcinq ans, né a Heythuysen. Fils de feu Martin Reijnders et de feue Sibil Vaessen."
Vertaald: Cornele is overleden op 26 Germinal om 6 uur 's-morgens, beroep: landbouwer, oud 85 jaar, geboren in Heythuysen. Zoon van wijlen Martin Reijnders en van wijlen Sibil Vaessen.
De burgerlijke stand aktes bevatten veel meer informatie dan de kerkelijke inschrijvingen, fijn voor familieonderzoek.

Voor de omrekening van de Republikeinse tijdrekening naar onze tijdrekening bestaan tabellen of rekentools op de computer.
26 Germinal van het jaar 10 RF was omgerekend 16 april 1802. Met de schatting van zijn leeftijd zaten zijn "voisins", zijn naburen, er 4 jaar naast. Hij was niet 85 maar 81 jaar.

Bronnen

1.  Doop Cornelius Reners, doopregister R.K. parochie H. Petrus te Roggel, 1687-1797, fol. 64 r / Genver, Limburg,
      Roggel, archief-ID M9W1-FTK, dopen 1687-1797, filmpag. 68, rechts.
2.  Huwelijk Cornelius Reners en Wilhelmina Willekes, trouwregister van de R.K. parochie H. Petrus te Roggel,
      1696-1797, fol. 124 r/Genver, Limburg, Roggel, archief-ID M9W1-FTK/ trouwen 1696-1797, filmpag. 265, rechts.
3.  Doop Jacobus Reijners, doopregister R.K. parochie H. Petrus te Roggel, 1687-1797, fol. 36 r /Genver, Limburg,
      Roggel, archief-ID M9W1-FTK, dopen 1687-1797, filmpag. 183, rechts. 
4.  Doop Sibylla Reyners, doopregister R.K. parochie H. Nicolaas te Heythuysen, 1651-1797, fol. 49 v /Genver, Limburg,
      Heythuysen, archief-ID M9W1-FL2, dopen 1716-1800, filmpag. 184, links.
5.  Doop Margaretha Reijnders, doopregister R.K. parochie H. Nicolaas te Heythuysen, 1651-1797, fol. 55 v / Genver,   
      Limburg, Heythuysen, archief-ID M9W1-FL2, dopen 1716-1800, filmpag. 191, links.
6.  Doop Sylvester Reyners, doopregister R.K. parochie H. Nicolaas te Heythuysen, 1651-1797, fol. 61 r /Genver,
      Limburg, Heythuysen, archief-ID M9W1-FL2, dopen 1716-1800, filmpag. 196 rechts.
7.  Doop Catharina Reinders, doopregister R.K. parochie H. Nicolaas te Heythuysen, 1651-1797, fol. 67 r /Genver,
      Limburg, Heythuysen, archief-ID M9W1-FL2, dopen 1716-1800, filmpag. 202, rechts.
8.  Begrafenis Willemina Willekens, begraafregister van de R.K. parochie H. Nicolaas te Heythuysen, fol. 108 r / 
      Genver, Limburg, Heythuysen, archief-ID M9W1-FL2, begraven 1727-1797, filmpag. 418, rechts.
9.   Overlijden Cornele Reijnders, Burgerlijke stand gemeente Heythuysen, geboorten, huwelijken, overlijden 1797-1810,
       fol. 6 r /Genver, Limburg, Heythuysen, archief-ID 6580056, filmpag. 293, links.
10. Doop Wilmina Willekens, doopregister R.K. parochie H. Petrus te Roggel, 1687-1797, fol. 2 v / Genver, Limburg,
       Roggel, archief-ID M9W1-FTK, dopen 1687-1797, filmpag. 6, links.
11. Census Parochiae de Heythuysen, anno 1730, Petro Francisco Linckens.
12. Enumeratio Animarum Parochiae de Heythuysen, anno 1766, curante Joannes Geenen.
13. RHCL 14.D035 St. Elisabethsdal, Nunhem, inv.nr 483, Laatbank Aldenhoven, rechtsgedingen, protocollen van
       overdrachten en verheffingen.
14. "Straatpoepers en klerelijers" blog van Alfons Bruekers op de website van Nederweerts Verleden, 14 april 2020.
15. “Limburgse voorouders”, Regis de La Haye, Maastricht 2005.
16. “Oud schrift in Limburg”, Truus Roks, RHCL, 2011.