Korte samenvatting

Voor de uitgebreide gezinskaart ga naar "Stamboomprogramma" onder de blauwe button.
De inventarisatie en analyse van alle beschikbare documenten is opgeschreven in de "Notitie inzake de genealogie van
Peter Ingels van Hijthusen, Trijn Corsten (getr. >11-11-1580) en Ummel Tsasen, Henk Reijnders, Ospel 17 februari 2022", bron 1.

Woonplaats:

Uit de toevoeging aan zijn familienaam in de trouwinschrijving is het waarschijnlijk dat Peter Ingels afkomstig is uit Heythuysen, parochie H. Nicolaas.
Trijn Corsten is "van Leverloij" en daarmee afkomstig uit Leveroy. Op basis van de analyse van dit echtpaar lijkt het er op dat Peter Ingels na zijn huwelijk is ingetrouwd bij Trijn Corsten. Hun zoon Joannes wordt gedoopt in de parochie Nederweert, waartoe Leveroy in 1581 kerkelijk behoorde.

Levensverhaal

Op, of kort na, 11 november 1580 trouwt in de kerk van Nederweert Peter Ingels, van Hijthusen met Trijn Corsten, dochter van Hein Corsten uit Leveroy.
Ik denk dat dit de eerste blik is op een gebeurtenis van onze stamvader in mannelijke lijn: Peter Ingels. Alhoewel de beschikbare informatie uit die tijd zeer schaars is, heb ik met wat wél beschikbaar is een reconstructie gemaakt van het leven van Peter Ingels (bron 1). Het resultaat geeft geen 100% zekerheid op onderlinge aansluiting. Maar de gevonden informatie en de analyse daarvan leidt tot een verhaal wat mijns inziens zeer waarschijnlijk is.
Hieronder de weergave van die trouwinschrijving:

Trouwinschrijving van Peter Ingels van Hijthusen en Trijn, Hein Corsten dochter van Leverloij, Nederweert >=11 november 1580 / <1 januari 1581. 

Datering: op of ná 11-11-1580 en vóór 1-1-1581.

Toelichting op de dateringen in het trouwregister:

Het huwelijk dateert daarmee op of ná 11-11-1580, maar vóór Nieuwjaar 1581.
 
Bron:  Trouwregister van de R.K. parochie H. Lambertus te Nederweert, 1562-1598, fol. 53r /
Genver/Limburg/Nederweert/archief- ID M9W1-FRJ/Trouwen 1562-1598/filmpag. 58, bron 2.

Deze trouwinschrijving van 11 november 1580 is daarmee ook meteen het oudste document in onze familie. Met deze inschrijving begint onze geschreven geschiedenis. De geschiedenis van onze familie: Ingels, of Engels zoals ook veel wordt gebruikt.

Peter en Trijn trouwen in Nederweert, in de kerk van die parochie. Meestal werd er getrouwd in de parochie van de bruid.
Trijn was afkomstig van Leveroy, zoals de trouwinschrijving vermeld. Maar dan wel uit het Nederweertse deel van Leveroy. In 1580 bestond er nog geen zelfstandige parochie in Leveroy (pas na 1620). Het "westelijk" gedeelte hoorde bij de parochie van Nederweert, het "oostelijk" gedeelte (o.a. het Maxet) bij de parochie van Heythuysen.
De trouwinschrijving vermeld ook dat Peter Ingels "van Hijthusen" was. In die parochie zijn de oudste DTB-registers verloren gegaan (het doop- en begraafregister van vóór 1651, en het trouwregister van vóór 1652). Waarschijnlijk is deze trouwinschrijving de oudste informatie over hem.

Een inschatting van hun geboortejaar is ca 1555. Een huwelijkse leeftijd in die periode van ca 25 jaar was gangbaar.
Van Peter Ingels is er daarom geen doopinschrijving meer. Ook van Trijn Corsten is die er niet meer. Het doopregister in Nederweert van vóór 1569 ontbreekt.

Geboorte van hun eerste kind

Op 22 juli 1581 wordt Joannes van Heythuysen gedoopt in de kerk in Nederweert, zoon van Petrus van Heythuysen.
Precies 9 maanden na het bovenstaande huwelijk wordt deze doop verricht. Ik denk dat deze Joannes een zoon is van Peter Ingels en Trijn Corsten, alhoewel haar naam niet in de doopinschrijving staat vermeld. Geboren in Nederweerts Leveroy, en daarom gedoopt in de kerk in Nederweert:

Doopinschrijving van Joannes van Heythusen, Nederweert (geb. Leveroy) 22 juli 1581.

 Bron: Doopregister van de R.K. parochie H. Lambertus te Nederweert, fol. 24r / 
Genver, Limburg, Nederweert, archief-ID M9W1-FRJ, dopen 1569-1584, filmpag. 29, rechts, bron 3.

Deze doop wordt in de parochie Nederweert verricht. De ouders waren parochianen van Nederweert en woonden in die parochie. Ik denk daarom dat Peter Ingels na zijn huwelijk is ingetrouwd bij de familie Corsten, in Nederweerts Leveroy.

Bron: Doopregister van de R.K. parochie H. Lambertus te Nederweert, 1569-1805, fol. 40v / 
Genver, Limburg, Nederweert, archief-ID M9W1-FRJ, Dopen 1569-1584, filmpag. 46, links, bron 4.

Deze Henricus is een zoon van Petrus van Heytehusen en Ummel Tsasen. Hij wordt gedoopt net geen drie jaar na de doop van Joannes van Heythusen.
Uit de analyse blijkt dat het waarschijnlijk is dat Peter's eerste echtgenote, Trijn Corsten, is overleden na de geboorte van hun zoon Joannes. In ca 1583 hertrouwt Peter Ingels met Ummel Tsasen. Samen krijgen zij op 26 maart 1584 een zoon, Henricus van Heytehusen.
Een trouwinschrijving van dit echtpaar heb ik niet kunnen vinden. Als Ummel Tsasen bij haar huwelijk ca 25 jaar was, dan is ze geboren ca 1558.

Ummel Tsasen komt voor het eerst in beeld, op 20 november 1583, als peettante bij de doop, in Nederweert, van Maria Winnen, dochter van Henricus Winnen. De andere peetouder is Winandus Korsten. Winandus is een broer van Trijn Corsten, de eerste echtgenote van Peter Ingels. Het lijkt erop dat Ummel Tsasen op dat moment al deel uitmaakte van de familie Corsten/Ingels, en dat ze al getrouwd was met Peter Ingels. Ze was op dat moment 5 maanden in verwachting van haar zoon Henricus  van Heytehusen.

Doopinschrijving van Maria Winnen, Nederweert 20 november 1583. 

Pinksteren viel in 1583 op 29 mei. De laatste zondag na Pinksteren viel op 20 november, 
27 november was de eerste zondag van Advent, Kerstmis was op zondag 25 december.
 
Bron: Doopregister van de R.K. parochie H. Lambertus te Nederweert, fol. 37 v / 
Genver, Limburg, Nederweert, archief-ID M9W1-FRJ, dopen 1569-1584, filmpag. 43, links, bron 8.

Doopinschrijving van Wilhelmus Fien, Nederweert 29 mei 1584.

Bron: Doopregister van de R.K. parochie H. Lambertus te Nederweert, fol. 37 v / 
Genver, Limburg, Nederweert, archief-ID M9W1-FRJ, dopen 1569-1584, filmpag. 43, links, bron 9.

Overlijden

Zes jaar later overlijdt Ummel Sasen, en wordt begraven in Nederweert.

Begraafinschrijving van Ummel Sasen, Nederweert 24 juni 1590. 

Bron: www.allelimburgers.nl
Onderliggende bron: Artikel over de Broederschap van Onze Lieve Vrouw van
Nederweert (serie "Nederweerts Verleden”), door Alfons Bruekers, 1996, bron 10.

Peter Ingels overleeft zijn beide echtgenotes.
Hem komen we weer tegen als peetoom bij de doop van Martinus Corsten, in 1609. Hij is de zoon van Henricus Corsten en deze Henricus was een neef van (moest tante zeggen tegen) Trijn Corsten. Peter Ingels is hier peetouder in de familie van zijn eerste echtgenote, ca 54 jaar oud.

Transcriptie:
                                     Item Coppen guit, gilt des jars i malder roggen in dry gedeilt,                 
                                     van einen bonre lantz gelegen bij Tobben guit, darvan is
                                     besitter:
     2 vat roggen       {Peter Engels ij vaet van einen morghen, nunc Ruth Lemmen. 
          vacat                {                                                                                                                   
                                    {
   redemptu per { Peter Engels et pecunia est soluta vidua Ly Philipsen, anno 1613,                                   
                                    { per lxvi guldens i4 stuver.                                                                   
     2 vat roggen       { Thonis Levels –ij vaet van 1 morghen, nunc Ruth Lemmen.
      vacat
 

Vertaling van de Latijnse zin:
 “Afgelost door Peter Engels, en het geld is betaald aan de weduwe (van) Ly Philipsen, in het jaar 1613,
door (betaling van) 66 (hornse) guldens (en) 14 stuver.”

Bron: RHCL, 14.D035 Archief Klooster St. Elisabethsdal te Nunhem, inv.nr. 148 A,
             Legger cijnzen Laatbank Aldenhoven 1610 - >1626, blz 5 van het register, ongefolieerd, bron 6.
 
Op 22 oktober 1615 vind ophaldinge plaats van de boven genoemde keurmede en haar onderliggende goederen, waaronder dat van Peter Engels. Op dat moment leefde hij nog.

Overlijden Peter Ingels

Petrus Ingels wordt door zijn zoon Henricus van Heytehusen vernoemd. Zijn kleinzoon Petrus Engels is zeer waarschijnlijk naar hem genoemd. Deze Petrus is geboren ca 1626. Op dat moment was opa Petrus Ingels al overleden.

Vernoemingen bij Engels, Engelen of Ingels en hun familierelaties
 
Als ondersteuning voor de koppelingen heb ik de vernoeming bij de eerste generaties Engels 
in beeld gebracht (zie schema hieronder). Vernoeming van overleden ouders/grootouders was 
in die tijd in onze regio een zeer sterke gewoonte (bron 2).

Interpretatie
Als we het schema van de oudste generaties Engels zo opstellen dan zien we het volgende:
1. De oudste voorvader Peter Ingels van Hijthusen (blauw gekenmerkt) wordt volgens traditie van vader naar kleinzoon vernoemd. 
2. Datzelfde geldt ook voor Henricus van Heytehusen (geel gekenmerkt), die door Winandus bij zijn oudste zoon wordt vernoemd. Henricus Engels ged. 24-6-1652 is waarschijnlijk vernoemd naar Henricus Hudders, de vader van Joanna, echtgenote van Petrus Engels.
 
Uit deze opstelling zien we ook dat Henricus van Heytehusen (ged. 1584), Peter’s zoon bij zijn tweede echtgenote Ummelken, waarschijnlijk vernoemd is naar Hein Corsten, de vader van zijn eerste, overleden, echtgenote Trijn Corsten.
De voornaam Henricus, die later veel wordt gebruikt, en typisch wordt in de familie Reijnders is, denk ik, afkomstig uit deze familie Corsten.
 
De oudste broer van Trijn Corsten heette Winandus Korsten (geb. ca 1543 / overl. >20-11-1583 / < 2-8-1609). In de afzonderlijke notitie over zijn familie staat uitgewerkt dat er in die tijdsperiode in de parochie Nederweert maar één Winandus Korsten/Corsten leefde, en in Heythuysen geen. Naast hem in Limburg nog één: Winardus Corstens, vader bij de doop van Gertrudis Corstens, Neeritter, 9-12-1607.
 
Winandus Korsten wordt vernoemd door zijn zoon Petrus Korsten. Op 2-8-1609 en op 9-11-1610, te Nederweert laat Petrus twee zonen Winandus Corsten dopen (de eerste waarschijnlijk jong overleden).
Ik denk dat Winandus Engels, geb. ca 1634, eveneens naar deze Winandus Korsten vernoemd is. Henricus van Heytehusen vernoemt zijn zoon Winandus Engels dan naar de broer van zijn moeder Trijn Corsten. De doopnaam Win (Winandus), later een typische voornaam in de familie Engels/Reyners, lijkt daarmee ook uit de familie Corsten te komen.
Aan het gebruik van deze, voor onze familie, typische voornamen heb ik ook een aparte paragraaf gewijd, onder de kop
"Thema's", onderwerp "De doopnamen Winandus en Henricus in de familie Engels/Reijnders".

De wereld van Peter Ingels.

Om een beeld te hebben in welke wereld Peter Ingels leefde heb ik hieronder een kleine schets gemaakt van belangrijke gebeurtenissen in zijn tijd.
In het jaar dat Peter naar schatting is geboren, 1555, is Karel V (1500-1558) koning van Spanje, en daarmee ook de Nederlanden, en keizer van het Rooms-Duitse Rijk. Samen was dit het grootste Europese rijk na Karel de Grote (738-814).
Hij wijst in dat jaar zijn zoon Philips II aan als troonopvolger in Spanje (en de Nederlanden) en in de Nieuwe Wereld.
Zijn broer Ferdinand wordt opvolger in het Duits-Oostenrijkse gebied.

               Bron Wikipedia.

         Bron Wikipedia.

"De Nederlanden" worden in die tijd aangeduid als "De zeventien Provincien". Ruwweg beslaan zij het grondgebied van de huidige Benelux. Karel V bepaalt in 1549, nog voor zijn troonsoverdracht in 1555, dat de "De zeventien Provincien" ondeelbaar zijn bij vererving.
De Nederlanden in deze vorm zijn ontstaan in de Bourgondische tijd (1384-1482). Met name onder het bestuur van Filips de Goede (1396-1467) groeit het hertogdom Bourgondië in het Noorden uit zodat het vrijwel de hele Nederlanden bezit. Dit Noordelijk gedeelte van het hertogdom Bourgondië wordt dan "De Bourgondische Nederlanden" genoemd.
Al vanaf deze Bourgondische tijd bestaan "De Nederlanden" als bij elkaar horend gebied. 

In 1555 is Philips II, koning van Spanje, de heerser over dit integrale gebied.


Een grote gebeurtenis in het leven van Peter Ingels, de Slag op de Mookerheide.

Op 15 augustus 2020 was ik met Clio-travel op een historische excursie in Mook. Het thema was "De slag op de Mookerheide in 1574". Een veldslag binnen de 80 jarige oorlog of de opstand van de Nederlanden tegen Spanje.

Aanleiding
De Nederlanden leefden toen onder Spaanse overheersing. In 1568 sloeg de vooraf al smeulende onvrede in de Nederlanden om in een gewapend conflict met de Spaanse overheerser. De eerste echte veldslag vond plaats bij Heiligerlee op 23 mei 1568 (overwinning opstandelingen).
Kort daarna, op 5 juni 1568 werden Philips van Montmorency, graaf van Horne, en Lamoraal van Gavere, graaf van Egmont, in Brussel op de Grote Markt onthoofd. Samen met Willem van Nassau, prins van Oranje, waren zij toen de drie leidende edellieden en bestuurders in de Nederlanden. Willem vluchtte naar zijn thuis, Nassau in Duitsland.
Deze onthoofding was het definitieve sein voor de gewapende opstand van de Nederlanden tegen Spanje.

                                                                               Bron Wikipedia.

Na diverse gewapende confrontaties in de jaren daarna vielen in het voorjaar van 1574, Lodewijk en Hendrik van Nassau, broers van Willem van Nassau, prins van Oranje, vanuit Duitsland het huidige Nederland binnen ter hoogte van Maastricht. Ze hadden een leger van ca 5500 infanteristen en ca 1700 man cavalerie bij zich. Hun plan was om bij Maastricht de Maas over te steken en daarna op te rukken naar Holland om de andere opstandelingen daar te gaan ondersteunen.
De Spanjaarden hadden dit plan door. Zij trokken bij Maastricht een leger samen van 4700 infanteristen en 800 man cavalerie en versperden daarmee de oversteek over de Maas. De Nassau's trokken noodgedwongen op de Oost-oever van de Maas op naar het Noorden om een andere oversteek te vinden.
De Spanjaarden hielden op de West-oever de Nassau's in de gaten en trokken gelijk met hun op naar het Noorden. Een kat-en-muis-spel was begonnen.
De Spanjaarden kenden het gebied op de Oost-oever beter en hadden besloten om bij Grave met een ponton-brug de Maas over te steken. Daarna trokken ze zuidwaarts tot bij Mook. Daar wachtten ze de Nassau's op. Die liepen met hun leger in een fuik: aan hun rechterkant was de Mookerheide en een steile helling richting de Duitse grens. Aan de linkerkant lag de Maas met op de oever verraderlijke moerassen. En aan de Zuid-kant was een nauwe doorgang tussen de steile helling en de Maas, daar waar ze net door gekomen waren.
Op 14 april 1574 kwam het tot een veldslag. De opstandelingen werden terug gedreven de fuik in. Een deel vluchtte richting Gennep, en verdronk in de moerassen bij de Maas. Een ander deel vluchtte de Mookerheide op en werd daar in de pan gehakt door de Spaanjaarden. Beide legeraanvoerders, Lodewijk en Hendrik van Nassau sneuvelden samen met 3000 man. Aan Spaanse zijde sneuvelden er 40 en waren er 150 gewonden. De Spaanse overwinning was compleet
(bron Wikipedia).

Bron Wikipedia.

De bovenste foto's geven een indruk van het terrein van de veldslag:
Links: een zicht vanaf de Mookerheide omlaag naar de Maas. Zichtbaar is het hoogteverschil. Daarnaast enkele foto's van de Mookerheide zelf.
De andere twee foto's geven een voorbeeld van de wapens waarmee werd gevochten. Boven: een piek, op de onderste foto rechts een hellebaard, en links daarvan twee musketten, midden een oude versie, links een modernere.

Foto's: Henk Reijnders.

Bronnen

1.   Notitie inzake de genealogie van Peter Ingels van Hijthusen, Trijn Corsten (getr. >11-11-1580) en Ummel Tsasen,
      Henk Reijnders, Ospel 17 februari 2022.
2.  Huwelijk Peter Ingels en Trijn Corsten, trouwregister van de R.K. parochie H. Lambertus te Nederweert, 1562-1598,
      fol. 53r / Genver, Limburg, Nederweert, archief- ID M9W1-FRJ, Trouwen 1562-1598, filmpag. 58.
3.  Doop Joannes van Heythusen, doopregister van de R.K. parochie H. Lambertus te Nederweert, fol. 24r / Genver,
      Limburg, Nederweert, archief-ID M9W1-FRJ, dopen 1569-1584, filmpag. 29, rechts.
4.  Doop Henricus van Heytehusen, doopregister van de R.K. parochie H. Lambertus te Nederweert, 1569-1805,
      fol. 40v /Genver, Limburg, Nederweert, archief-ID M9W1-FRJ, Dopen 1569-1584, filmpag. 46, links.
5.  Doop Martinus Corsten, doopregister van de R.K. parochie H. Lambertus te Nederweert, 1569-1804, fol. 125v /
      Genver, Limburg, Nederweert, archief ID M9W1-FRJ, dopen 1598-1610, filmpag. 130 links.
6.  Cijns in het register van de laatbank Aldenhoven te Heythuysen uit het jaar 1612.
      RHCL, 14.D035 Archief Klooster St. Elisabethsdal te Nunhem, inv.nr. 148 A,
      Legger cijnzen Laatbank Aldenhoven 1610 - >1626, blz 5 van het register, ongefolieerd.
 7.  Keurmede in het register van de laatbank Aldenhoven te Heythuysen uit het jaar 1612.
      RHCL, 14.D035 Archief Klooster St. Elisabethsdal te Nunhem, inv.nr. 148 A,
      Legger cijnzen Laatbank Aldenhoven 1610 - >1626, blz.  20 van het register, ongefolieerd.
8.  Doop Maria Winnen, doopregister van de R.K. parochie H. Lambertus te Nederweert, fol. 37 v / 
      Genver, Limburg, Nederweert, archief-ID M9W1-FRJ, dopen 1569-1584, filmpag. 43, links.
9.   Doop Wilhelmus Fien, doopregister van de R.K. parochie H. Lambertus te Nederweert, fol. 37 v / 
       Genver, Limburg, Nederweert, archief-ID M9W1-FRJ, dopen 1569-1584, filmpag. 43, links.
10. Begrafenis Ummel Sasen, www.allelimburgers.nl. Onderliggende bron: Artikel over de Broederschap van Onze Lieve
       Vrouw van Nederweert (serie "Nederweerts Verleden”), door Alfons Bruekers, 1996.
11. “Limburgse voorouders”, Régis de la Haye, Maastricht, 2005.
12. “Oud schrift in Limburg”, Truus Roks, RHCL, Zutphen, 2011.