Gedoopt:
Getrouwd:
Kinderen:
Overleden:
Matthias Reiners: Heythuysen 18 april 1777.
Maria Gertrudis Gerarts: Neeritter 5 september 1778.
Kerkelijk: Grathem 8 april 1804, burgerlijk: Wessem 10 april 1804.
7 kinderen, Pierre Martin Reijnders (1804), Anne Marie Reijnders (1807), Paule Reijnders (1809), Jacobus Reijnders (1812), Wilhelmus Reiners (1815), Martin Reijnders (1818) en Petronilla Reijnders (1823).
Mathijs Reijnders: Heythuysen 4 oktober 1838.
Gertrudis Geraeds: Heythuysen 4 april 1836.
Voor de uitgebreide gezinskaart ga naar "Stamboomprogramma" onder de blauwe button.
Naamgebruik:
Matthias Reiners
Mathias Reijners
Mathieu Reijnders
Mathias Reiners
Mathias Reijnders
Mathies Rynders
Mathijs Reijnders
Maria Gertrudis Gerarts
Maria Getrudis Geradts
Marie Gertruyde Geraets
Gertrude Geradts
Gertrude Geraets
Geertrudes Gerards
Gertrudis Gerards
Gertrudis Geraeds
1777
1804
1804
1815
1818
1821
1838
1778
1804
1804
1807
1809
1821
1823
1836
Bron:
Doopinschrijving Matthias Reiners, 18-4-1777, bron 1.
Trouwinschrijving Mathias en Maria Getrudis, 8-4-1804, bron 2.
Geboorteakte Pierre Martin Reijnders, 23-8-1804, bron 3.
Geboorteakte Guillaume Reiners, 30-4-1815, bron 4.
Geboorteakte Martin Reijnders, 30-3-1818, bron 5.
Bevolkingsregister gemeente Heythuysen 1805-1821, bron 25.
Overlijdensakte Mathijs Reijnders, 5-10-1838, bron 6.
Doopinschrijving Maria Gertrudis Gerarts, 5-9-1778, bron 7.
Trouwinschrijving Mathias en Maria Getrudis, 8-4-1804, bron 2.
Geboorteakte Pierre Martin Reijnders, 23-8-1804, bron 3.
Geboorteakte Anne Marie Reijnders, 25-1-1807, bron 8.
Geboorteakte Paule Reijnders, 15-11-1809, bron 9.
Bevolkingsregister gemeente Heythuysen 1805-1821, bron 25.
Geboorteakte Petronilla Reijnders, 30-5-1823, bron 10.
Overlijdensakte Gertrudis Geraeds, 4-4-1836, bron 11.
Woonplaats:
Het lijkt erop dat Mathias op een jongvolwassen leeftijd als dagloner is gaan werken op boerderijen in de regio. Daarbij is hij op enig moment zijn echtgenote Maria Gertrudis tegen gekomen, in Oler. Mogelijk dat hij ook pachter was van een boerderij.
Ca 1815 is het gezin zeer waarschijnlijk terug gekomen op de ouderlijke boerderij van Mathias, op de Heide in de gemeente Heythuysen, genaamd "(Bij) Hoof Keupke". Daar hebben ze de rest van hun leven gewoond.
Werkzaam leven/beroepen:
Mathias:
tot ca 1815 als dagloner in de landbouw, of mogelijk als pachter. Daarna eigen boerderij op de Heide in Heythuysen (zie onder op deze pagina de toelichting).
Maria Gertrudis:
landbouwster.
Levensverhaal
Geboorte en doop
Matthias Reiners wordt op 18 april 1777, te Heythuysen, geboren als derde kind, en de tweede zoon van Jacobus Reiners en Martina Ketelaers:
Doopinschrijving van Matthias Reiners, Heythuysen 18 april 1777.
Transcriptie:
1777
18 aprilis. Baptizatus est Matthias,
filius Jacobi Reiners et Martinae
Ketelaers, qui matrimonium contraxe-
runt Leidae in Hollandia. Suscipien-
tibus: Dionisio Willekens et Maria
Ketelaers.
Vertaling:
1777
18 april. Gedoopt is Matthias,
zoon van Jacobus Reiners en van Martina
Ketelaers, die een huwelijk slo-
ten in Leiden in Holland. Peet-
ouders: Dionisius Willekens en Maria
Ketelaers.
Bron: Doopregister R.K. parochie H. Nicolaas te Heythuysen, 1651-1797, fol. 108 v/
Genver, Limburg, Heythuysen, archief-ID M9W1-FL2, dopen 1716-1800, filmpag. 244, links, bron 1.
Zijn echtgenote komt anderhalf jaar later ter wereld:
Doopinschrijving van Maria Gertrudis Gerarts, Neeritter 5 september 1778.
Transcriptie:
1778
Septembris, 5ta. Bapta est Maria Gertrudis, filia legitima Petri
Gerarts, ex Heythuysen, et Mariae van Ratingen, hic
juncti sunt. Susceptores: Theodorus Moors ma? inien? nomine Gerardi
Houben et Maria Koelen.
Vertaling:
1778
September, de 5e. Gedoopt is Maria Gertrudis, wettige dochter van Petrus
Gerarts, uit Heythuysen, en van Maria van Raringen, die hier
zijn getrouwd. Peetouders: Theodorus Moors, in plaats van Gerardus
Houben en Maria Koelen.
Bron: Doopregister R.K. parochie H.H. Lambertus en Lucia te Neeritter, 1600-1803 /
Genver, Limburg, Neeritter, archief-ID M9W1-FRD, dopen 1663-1799, filmpag. 381, links, bron 7.
Huwelijk
In de periode dat Mathias uit ging werken, om wat bij te verdienen voor het gezin van zijn ouders, kwam hij, waarschijnlijk in Oler, de uit het nabije Neeritter afkomstige Maria Getrudis Geradts tegen:
Trouwinschrijving van Mathias Reijners en Maria Getrudis Geradts, Grathem 8 april 1804.
Transcriptie:
Mathias Reijners et
Maria Getrudis Geradts.
1804. Die octava aprilis. Praeviis tribus proclamationibus. Coram
me contraxerunt matrimonium Mathias Reijners, natus in Heyt-
huysen, et Maria Getrudis Geradts, baptizata in Neeritter, habitan-
tes in Oler. Presentibus testibus Henrico Henderickx et Maria
Lucia Geelen.
Vertaling:
Mathias Reijners en
Maria Getrudis Geradts.
1804. De achtste dag, april. Voorafgaand drie huwelijksafkondigingen. Voor
mij sloten een huwelijk Mathias Reijners, geboren in Heyt-
huysen, en Maria Getrudis Geradts, gedoopt in Neeritter, inwo-
ners van Oler. De aanwezige getuigen zijn Henricus Henderickx en Maria
Lucia Geelen.
Bron: Trouwregister van de R.K. parochie H. Severinus te Grathem, 1650-1805, fol. 43 r/
Genver, Limburg, Grathem, archief-ID M9W1-F2K/ trouwen 1770-1869, filmpag. 468, rechts, bron 2.
Intermezzo; de Franse Republikeinse kalender.
Vader Jacobus Reijners maakte het mee dat in oktober 1794 de Franse revolutionairen de Nederlanden veroverden, en het bestuur veranderden naar de Franse wetgeving. Hij was toen al 51 jaar oud. Daardoor is er nauwelijks documentatie van Jacobus uit die periode.
Zijn zoon Matthias Reiners, in tegenstelling, maakte belangrijke stappen in zijn leven na dat tijdstip. Hij had in oktober 1794 een leeftijd van 17 jaar.
Op 17 juni 1796 werd in de Zuidelijke Nederlanden, in de door de Franse Republiek geannexeerde gebieden, de Burgerlijke Stand ingevoerd. Naast de Doop-/Trouw-/Begraafinschrijvingen (DTB), kwamen er ook Geboorte-/Huwelijks-/en Overlijdensaktes (GHO).
De Fransen hanteerden voor hun aktes echter de Republikeinse kalender. Om die te kunnen begrijpen een korte uitleg over dat fenomeen.
Aanleiding
De revolutie had van Frankrijk een seculiere staat gemaakt die zich afzette tegen alles wat kerks was. In het kader van de scheiding van kerk en staat was ook de gregoriaanse kalender een ongewenst overblijfsel van het verleden: die mat immers de tijd sinds de (vermeende) geboortedag van Christus.
Om de tijdmeting van haar christelijke wortels te ontdoen ontwierpen de wiskundige Charles-Gilbert Romme en de schrijver, acteur en dichter Fabre d'Églantine een nieuwe kalender, waarin de tijd werd gerekend vanaf
22 september 1792, de datum waarop de Eerste Franse Republiek werd uitgeroepen. Een jaar werd verdeeld in 12 maanden van elk 3 decaden van elk 10 dagen, met per jaar 5 of 6 extra dagen om de duur van het kalenderjaar gelijk te trekken met het astronomische jaar.
De kalender was van 24 oktober 1793 tot 1 januari 1806 officieel in gebruik en algemeen verplicht vanaf 3 april 1798.
Vanaf dat moment was de vermelding van de gregoriaanse kalender officieel verboden.
In 1800 nam de druk op het weer toelaten van de gregoriaanse kalender toe. Op 10 Nivôse van het jaar XIV (31 december 1805) werd het systeem afgeschaft. Op 1 januari 1806 ging men opnieuw over op de gregoriaanse kalender.
Uitwerking
Dat betekent dus dat in deze jaartelling het kalenderjaar begint op 22 september en eindigt op 21 september. De Franse maandtelling (die we in de aktes van de BS tegenkomen) is vervolgens:
Herfst
Vendémaire (wijnmaand)
Brumaire (mistmaand)
Frimaire (koudemaand)
Winter
Nivôse (sneeuwmaand)
Pluviôse (regenmaand)
Ventôse (windmaand)
Lente
Germinal (kiemmaand)
Floréal (bloeimaand)
Prairial (weidemaand)
Zomer
Messidor (oogstmaand)
Thermidor (hittemaand)
Fructidor (fruitmaand)
Herfst
september
oktober
november
Winter
december
januari
februari
Lente
maart
april
mei
Zomer
juni
juli
augustus
De jaren werden in deze kalender aangeduid met Romeinse cijfers. De Franse tijdrekening begint op 22 september 1792, met het jaar I (1). De kalender is in gebruik geweest tot en met 31-12-1805, jaar XIV (14) in de Republikeinse tijdrekening.
Bron Wikipedia.
Om de Republikeinse kalender te kunnen vertalen in de gregoriaanse kalender bestaan er omrekentools (tabellen en calculators op internet).
Matthias Reiners en Maria Gertrudis Gerarts trouwen voor de kerk op 8 april 1804. Zij moesten door de nieuwe regelgeving ook een huwelijksakte van de Burgerlijke Stand laten opmaken, voor het eerst opgesteld in deze nieuwe kalenderindeling. Omdat dit wel bijzonder is heb ik deze akte integraal opgenomen met een vertaling van de Franse tekst. Een opvallend verschijnsel is ook dat alle, voorheen, Nederlandse voornamen worden "verfranst". Ook later bij de kinderen zien we dat terug.
Huwelijksakte van Matthieu Reijners en Gertrude Gerarts, Wessem 20 Germinal an 12 RF
(10 april 1804).
Vertaling:
Akte van huwelijk.
Gemeentehuis van Wessem, Gemeentelijk arrondissement van Roermond.
De 20e dag van de maand Germinal van het jaar twaalf van de Franse Republiek.
Akte van huwelijk van Matthieu Reijners, oud 27 jaar, geboren te Heythuysen, departement van de Beneden-Maas, de 18e van de maand april van het jaar 1777, beroep landbouwer, wonende in deze gemeente, zoon van Jacques Reijners en van Martina Keetelaers,
en van Gertrude Gerarts, wettige dochter van Pierre Gerarts en van Marie van Ratingen, geboren te Neeritter, departement van de Beneden-Maas, de 5e van de maand september van het jaar 1770,
beroep landbouwster, oud 33 jaar (NB. dit klopt dus niet; zij is gedoopt op 5 september 1778!, en 25 jaar oud).
Beiden meerderjarig; De voorafgaande akten zijn uittreksels van de register van de publicatie van huwelijken in de gemeente Wessem,… welke akten ter lezing zijn gegeven, ook volgens Hoofdstuk 6 van de Titel van de Huwelijken, bevattend de respectievelijke rechten en plichten van de echtgenoten, door mij ambtenaar van de Burgerlijke Stand, volgens de voorwaarden van de wet.
De beide aanwezige echtgenoten tonen daarna de twee publicaties die zijn gedaan, de eerste op de 11e en de tweede op de 18e volgend, met 8 dagen interval.
De een en de ander bevestigt volgens de wet, en verklaart te nemen in het huwelijk: de een,
Matthieu Reijners, heeft verklaard te nemen in het huwelijk Gertrude Gerarts, de ander,
Gertrude Gerarts, heeft verklaard te nemen in het huwelijk Matthieu Reijners.
In de aanwezigheid van Pierre Willemsen, oud 24 jaar, wonende in deze gemeente, beroep landbouwer, van Chretien Weerens, oud 36 jaar, wonende in deze gemeente, beroep schoenmaker, van Adolphe Ramaekers, beroep handelaar, wonende in deze gemeente, oud 22 jaar, en van Chretien Neelissen, beroep handelaar, oud 29 jaar, wonende in deze gemeente.
Daarna is door mij, Guillaume Joosten, burgemeester van de gemeente Wessem, uitvoerend de functie van openbaar ambtenaar van de Burgerlijke Stand, uitgesproken in naam der wet, dat de genoemde echtgenoten zijn verenigd in het huwelijk, en hebben de genoemde getuigen ondertekend met mij, dat alles na gedane voorlezing, en hebben de genoemde echtelieden verklaard niet te kunnen schrijven.
Goedgekeurd de doorhaling van de woorden vierentwintig op de 13e regel van de onderhavige akte, en de plaatsing van de vijf tussen de regels.
Bron: Burgerlijke Stand gemeente Wessem, Huwelijken an 12, fol. 3 v/
Genver, Limburg, Wessem, archief-ID 6584226, GHO 1797-1798/1801-1813, filmpag. 189, links, bron 12.
Uit de trouwinschrijving van 8 april 1804 blijkt dat Matthias en Maria Gertrudis wonen in Oler.
Zij trouwen kerkelijk in de kerk van Grathem. Kerkelijk behoorde het dorp Oler bij de parochie Grathem.
"Voor de wet" trouwen zij op 10 april 1804 in het gemeentehuis van Wessem. Het dorp Oler behoorde bestuurlijk op dat moment tot de gemeente Wessem.
Achtergrond hiervan is dat Oler (en Kelpen) vóór de komst van de Fransen, al sinds het einde van de Middeleeuwen behoorden tot de heerlijkheid Wessem. Toen de Fransen na 1-10-1795 de nieuwe gemeenten installeerden, kwam het grondgebied van de nieuwe gemeente Wessem grotendeels overeen met dat van de vroegere heerlijkheid Wessem.
Na de Franse tijd worden in 1818 Oler (en Kelpen en half Ell en een gedeelte van Katert) bij de gemeente Grathem gevoegd. Dat bleef zo onveranderd tot einde twintigste eeuw (bron Wikipedia).
Maar de vroege akten van de Burgerlijke Stand van Oler (tot 1818) zitten dus niet in het archief van Grathem, maar van Wessem.
Kinderen
Matthias en Maria Gertrudis trouwen op 8 april 1804. Na 4,5 maand wordt hun eerste kind geboren, toch weer een "moetje":
1. Geboorteakte van Pierre Martin Reijnders, Heythuysen 5 fructidor an 12 RF (23 augustus 1804).
Vertaling:
Akte van geboorte.
Gemeentehuis van de gemeente Heythuysen.
Gemeentelijk arrondissement van Roermond.
De vijfde dag van de maand fructidor, jaar twaalf van de Franse Republiek.
Akte van geboorte van Pierre Martin Reijnders,
geboren de vijfde fructidor om twee uur in de morgen, wettige zoon van Mathieu
Reijnders en Marie Gertruyde Geraets, wonende sectie Walck.
Het getoonde kind aan de ambtenaar van de Burgerlijke Stand is herkend te zijn
van het mannelijk geslacht. Eerste getuige: Pierre van Vlorop, oud 38
jaar, beroep dagloner en nabuur van de nieuwgeborene.
Tweede getuige: Jean Veugen, oud 44 jaar , beroep
landbouwer en nabuur van de nieuwgeborene.
Op verzoek, aan ons gedaan door de burger Mathieu Reijnders, vader
van het voornoemde kind, hebben wij de onderhavige akte opgesteld, en na gedane lezing
hebben zij verklaard niet te kunnen schrijven noch ondertekenen.
Vastgesteld volgens de wet door mij, Arnould Leonard van den Eertwegh, burgemeester
van de gemeente Heythuysen, uitvoerende de functies van ambtenaar van de Burgerlijke
Stand, ondergetekend.
Bron: Geboorteakte Burgerlijke Stand gemeente Heythuysen, an XII, fol. 9 v/
Genver, Limburg, Heythuysen, archief-ID 6580056, GHO 1797-1810, filmpag. 350, links, bron 3.
2. Geboorteakte van Anne Marie Reijnders, Heythuysen 25 januari 1807.
Vertaling:
Akte van geboorte.
Gemeentehuis van de gemeente Heythuysen, gemeentelijk arrondissement Roermond.
Het jaar achttienhonderd zeven, de 26e van de maand januari, om half tien ’s-morgens, voor
ons, Pierre Thomas Scheyven, burgemeester en ambtenaar van de Burgerlijke Stand van de
gemeente Heythuysen, kanton Weert, arrondissement Roermond, departement Beneden-Maas,
is verschenen: Mathieu Reijnders, oud 29 jaar, (landbouwer) dagloner, wonend te Heythuysen,
dewelke ons heeft getoond een kind van het vrouwelijk geslacht, geboren, gisteren 25 januari
om drie uur in de morgen, van hem, aangever, en van Gertrude Geradts, zijn echtgenote,
en aan welk hij verklaarde te willen geven de voornamen Anne Marie. De genoemde verklaringen
en vertoning gedaan in de aanwezigheid van Jean Kessels, oud 63 jaar, landbouwer, wonend te
Heythuysen, aangetrouwde oom van de vader bovengenoemd, eerste getuige, en van Pierre
Wilms, oud 62 jaar, dagloner, wonende te Heythuysen, tweede getuige, en de vader verklaarde
niet te kunnen schrijven noch ondertekenen, en hebben de getuigen ondertekend met ons de
onderhavige akte van geboorte, nadat hij aan hun is voorgelezen; goedgekeurd een woord
doorgehaald.
Opgemaakt in het gemeentehuis te Heythuysen op dag, maand en jaar bovengenoemd.
Bron: Geboorteakte Burgerlijke Stand gemeente Heythuysen, 1807, fol. 2 r/
Genver, Limburg, Heythuysen, archief-ID 6580056, GHO 1797-1810, filmpag. 434, rechts, bron 8.
Deze geboorteakte is opgesteld in 1807, dus nog in de Franse tijd, en ook in de Franse taal. Maar, zoals boven in het intermezzo over de Republikeinse Kalender is vermeld, zien we hier dat het gemeentebestuur is teruggekeerd naar de gregoriaanse tijdrekening. Daarnaast valt op dat het eerst geschreven beroep van de vader, "landbouwer", is doorgehaald en is gewijzigd in "dagloner".
Op enig moment na 25 januari 1807 is Mathias met zijn gezin verhuisd naar de gemeente Roggel. Zijn volgende twee kinderen worden daar geboren:
3. Geboorteakte van Paule Reijnders, Roggel 15 november 1809.
Bron: Geboorteakte Burgerlijke Stand gemeente Roggel, 1809, fol. 20 v/
Genver, Limburg, Roggel, archief-ID 6584614, GHO 1803-1811, filmpag. 334, links, bron 9.
De redactie van deze akte is dezelfde als de voorgaande (zie voor vertaling daar). Enkele noemenswaardige punten zijn:
-het beroep van de vader (Mathieu Reijnders) wordt genoteerd als "landbouwer."
-de woonplaats van het gezin is: gemeente Roggel, sectie Nijken.
Ook in Roggel wordt hun volgende zoon Jacob geboren. Van hem ontbreekt de geboorteakte. De registers van 1812 en 1813 zijn verloren gegaan. Zijn geboorteinformatie komt uit zijn huwelijksakte:
4. Geboorte van Jacob Reijnders, Roggel 25 juni 1812.
Bron: Huwelijksakte Burgerlijke Stand gemeente Heythuysen, 1840, akte nr 8, fol. 8 r/
Genver, Limburg, Heythuysen, archief-ID 6580032, GHO 1825-1842, filmpag. 436, rechts, bron 13.
Na de geboorte van Jacob, en vóór de geboorte van het volgende kind, Wilhelmus, verhuist het gezin weer terug naar Heythuysen. Wilhelmus wordt in Heythuysen aangegeven bij de Burgerlijke Stand:
5. Geboorteakte van Guillaume Reiners, Heythuysen 30 april 1815.
Bron: Geboorteakte Burgerlijke Stand gemeente Heythuysen, 1815, fol. 11 r/
Genver, Limburg, Heythuysen, archief-ID 6580030, GHO 1811-1824, filmpag. 128, rechts, bron 4.
De akte met vertaling van deze stamhouder neem ik kortheidshalve op, op zijn eigen webpagina.
Drie jaar later wordt, in Heythuysen, het volgende kind geboren:
6. Geboorteakte van Martin Reijnders, Heythuysen 30 maart 1818.
Vertaling:
Akte van geboorte.
Het jaar achttienhonderd achttien, de eenendertigste van de maand maart, tegen negen uur
s’-morgens, ten overstaan van ons, burgemeester, ambtenaar van de Burgerlijke Stand van
de gemeente Heythuysen, kanton Weert, arrondissement Roermond, provincie Limburg,
Koninkrijk der Nederlanden, is verschenen: … Mathias Reijnders, landbouwer, oud 40 jaar,
wonende te Heythuysen, dewelke ons heeft getoond een kind van het mannelijk geslacht,
geboren, gisteren de dertigste van de genoemde maand maart, tegen 11 uur ’s-avonds,
van hem, aangever, en van Gertrude Geradts, zijn echtgenote, en aan welk hij verklaart te
willen geven de voornaam van Martin. De genoemde verklaring en vertoning gedaan in het
bijzijn van … Winand van Lier, koster, eerste getuige, en van René Vermij, schilder, tweede
getuige, beiden meerderjarigen, wonende in Heythuysen, en heeft de vader verklaard niet te kunnen schrijven noch ondertekenen, en hebben de getuigen getekend met ons de onderhavige akte
van geboorte, nadat ze hen is voorgelezen.
Gedaan te Heythuysen, datum zoals hierboven.
Bron: Geboorteakte Burgerlijke Stand gemeente Heythuysen, 1818, fol. 3 r/
Genver, Limburg, Heythuysen, archief-ID 6580030, GHO 1811-1824, filmpag. 210, rechts, bron 5.
7. Geboorteakte van Petronilla Reijnders, Heythuysen 30 mei 1823.
Bron: Geboorteakte Burgerlijke Stand gemeente Heythuysen, 1823, fol. 10 v/
Genver, Limburg, Heythuysen, archief-ID 6580030, GHO 1811-1824, filmpag. 337, links, bron 10.
Opvallend is dat deze geboorteakte de eerste is die we in dit gezin zien die weer in het Nederlands is opgesteld. De laatste akte die in het Frans is opgesteld in het BS-register van Heythuysen is de geboorteakte van Jacques Luijten, op 22 september 1819. Op dat moment is men weer overgeschakeld naar het Nederlands.
Enkele noemenswaardige punten uit dit document over Mathias Reijnders zijn nog:
-beroep: akkerman.
-woonplaats: gemeente Heythuysen, op het gehucht de Heide.
Bevolkingsregister gemeente Heythuysen 1805-1821.
In 1821 wordt het gezin van Mathias opgenomen in het Bevolkingsregister van de gemeente Heythuysen:
Bron: Bevolkingsregister gemeente Heythuysen 1805-1821, pag. 29 v /
Genver, Limburg, Heythuysen, archief-ID MMBC-B5Q, bevolking 1805-1821, filmpag. 28, links, bron 25.
Het nummer van de huishouding in het register is 246. Op dat "adres" staat het gezin van Mathias Rynders ingeschreven.
De leeftijden zijn waarschijnlijk opgenomen zoals men die uit het hoofd dacht te weten. In 1821 was Mathies 43 of 44 jaar oud en niet 48. En Geertrudes was in 1821 42 of 43 jaar oud. De genoteerde leeftijden van Anna Maria, Jacobus, Wilhelmus en Martinus kloppen als ze in 1821 zijn opgenomen. Bij Paulus scheelt het 1 jaar. Opname zal waarschijnlijk in 1821 zijn geweest. De jongste dochter Petronilla was toen nog niet geboren.
Het valt ook op dat de oudste, Pieter Martin, er niet opstaat. Hij was toen 17 jaar oud. Waarschijnlijk ergens in dienst als boerenknecht.
5 jaar later, in 1826, worden op de bovenstaande inventarisatie drie wijzigingen doorgevoerd. Anna Maria, is doorgehaald en woont dus niet meer thuis (was toen 19 jaar oud). Peter Rynders, 22 jaar oud, zoon, wordt opgevoerd. Pieter Martin woont weer thuis.
Daarnaast staat Petronella Rynders, 3 jaar oud, dochter, geboren te Heythuysen, nu ook in de register.
Het nummer van de huishouding is nog steeds 246. Nu staat ook vermeld dat dit gezin woonde in de kadastrale sectie
"de Heyde" in de gemeente Heythuysen.
Bron: Bevolkingsregister gemeente Heythuysen 1805-1821, pag. 55 v /
Genver, Limburg, Heythuysen, archief-ID MMBC-B5Q, bevolking 1805-1821, filmpag. 54, links, bron 26.
Woonplaats, werkzaam leven en de boerderij, "(Bij) Hoof Keupke".
Mathias Reiners heeft met zijn gezin op verscheidene plaatsen gewoond. Hieronder een overzicht van de woonplaatsen en uitgevoerde beroepen:
Jaar Leeftijd Mathias
1777 0
1804 27
1804 27 (na het huwelijk)
1807 30
1809 32
1812 35
1815 38
1818 41
1821 44
1823 46
1826 49
1836 58
1838 61
Woonplaats
parochie Heythuysen.
Oler, gemeente Wessem.
Gemeente Heythuysen, sectie Walck.
gemeente Heythuysen.
gemeente Roggel, sectie Nijken.
gemeente Roggel.
gemeente Heythuysen.
gemeente Heythuysen.
gemeente Heythuysen, huishouding nr 246
gemeente Heythuysen, gehucht de Heide.
gemeente Heythuysen, sectie de Heyde, nr 246
gemeente Heythuysen, gehucht de Heide.
gemeente Heythuysen, gehucht de Heide.
Beroep Bron nr:
n.v.t. 1
Landbouwer 2 resp. 12
3
Dagloner 8
Landbouwer 9
13
Landbouwer 4
Landbouwer 5
Akkerman 25
Akkerman 10
Akkerman 25 11
Landbouwer 6
De boerderij, "(Bij) Hoof Keupke".
Hoe groot de boerderij was toen Mathias en Maria Gertrudis daar in ca 1815 kwamen wonen weet ik niet. Zeker is wel dat Mathias daarna behoorlijk actief was op de grondmarkt. Hij koopt meerdere malen grond van de gemeente Heythuysen, bij openbare verkopen. Dat blijkt uit de volgende akten voor Karel Ferdinand Gielen, notaris te Heythuysen:
1831, 7 november: 1 ha 44 are 52 centiare, 1.32.86 ha bouwland en 11.66 are heide. Koopsom 211 gulden (bron 14).
1834, 19 september: a. 3 ha 16 are 11 centiare heide. Koopsom 55 francken (bron 15).
b. 9 ha 58 are 43 centiare heide Koopsom 61 francken.
Deze grond koopt hij samen met Jan Houben.
1835, 1 juli: 23 are 80 centiare Koopsom: 8 francken (bron 16).
Locatie: “neffens” Hendrik van Bommel en Leonard Houben (deze laatste is zijn schoonzoon).
Totaal aangekocht door Mathias: 4 ha, 84 are, 12 centiare, voor 211 gld en 63 francken. Van de 9.58.43 ha is de verdeling mij niet bekend.
Als daarna op 4 april 1836 Maria Gertrudis overlijdt wordt haar nalatenschap opgemaakt. Dochter Anna Maria laat op
15 april 1836, voor notaris Gielen een akte opstellen, waarin ze haar aandeel, één tiende, in de erfenis van haar moeder verkoopt aan haar broers en zus voor 100 francken (bron 17).
Deze akte, met haar inventarisatie, geeft een schitterende inkijk hoe de boerderij er toen uitzag:
Ze had op dat moment een omvang van: 11 bunder, 53 roeden, 94 ellen (11.53.94 ha).
De boerderij wordt als volgt geïnventariseerd:
"1. Eene boereplaets gelegen in de gemeente Heythuysen op de Heyde, gewoonlijk genaemd
"Bij hoef Keupke",
bestaende in huisinge, schuur, stallinge, bouwlanden, weide, wildernissen en heyde, in het geheel groot ongeveer
elf bunders, drieenvijftig roeden, vierennegentig ellen beschreven op de stamrolle der gemeente Heythuysen onder artikels zevenhonderd drieëntwintig en zevenhonderd vierenzeventig.
2. Van de gerede goederen zich op dezelven bevindende, bestaende in eene os, twee koebeesten, vier kalvers, lang en korte kar, ploeg, egde, huysklok, kisten, kasten stoelen, tafels, en verder alle gereede goederen en akkergetuig zich op gemelde boereplaets bevindende."
Anna Maria (boerin) verkoopt haar aandeel aan Pieter Mathijs, Paulus, Willem, Petronilla, allen bouwlieden, en aan
Jacob (24 jaar oud), op dat moment kanonier in het garnizoen van Antwerpen (bron ). Martin was al overleden (op
31-10-1835).
Waarom kanonier in Antwerpen? Die tijdsperiode was een overgangsperiode bij de afscheiding van België. Zie daarover onderstaand intermezzo.
Op 15 november 1836 wordt voor deze nalatenschap een Memorie van Successie opgemaakt. Daarin wordt vermeld dat de nalatenschap, zijnde de onverdeelde helft van bovenvermelde zaken, toekomt aan, en dus de erfgenamen zijn: Pieter (Martin), (Anna) Maria, Jacob, allen meerderjarigen, en Pieter(nella) en Willem Reijnders, en hun vader Mathijs Reijnders. Paulus was inmiddels ook overleden (15-7-1836). Bron 18.
Intermezzo: de Belgische afscheiding.
Na de Belgische opstand, die begint in 1830, had het Nederlandse leger in de Tiendaagse Veldtocht vanaf 2 augustus 1831, een groot aantal Limburgse steden ten westen van de Maas veroverd. Toen de Fransen de Belgen te hulp schoten trok het Nederlandse leger zich terug in de vestingsteden Maastricht, Luxemburg en...Antwerpen. Het opstandige Limburg bleef onder Belgisch bestuur. Op 15 november 1831 werd in het Verdrag van Londen de afscheiding van België geregeld. Koning Willem I verzette zich hier tegen en daardoor handhaafde zich de status quo. Pas in 1838 accepteerde Willem I de afscheiding. Dat betekende alsnog de opdeling van Limburg. Het westelijk deel kwam toe aan België, het oostelijk deel aan Nederland. De Nederlands-Limburgers wilden dit niet. Men voelde zich, als katholieken en Zuiderlingen, veel meer verwant met de Belgen dan met de "Hollanders". Dat sentiment heerste nog zeer lang (nog?). Bron Wikipedia.
De dualiteit zien we ook in bovengenoemde aankopen van grond. Op 7-1-1831 wordt betaald met guldens (Nederlands geld) en 19-9-1834 en 1-7-1835 met franken (en centimes) (Belgisch geld).
Het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden met in eerste instantie één provincie Limburg, die later na de Belgische onafhankelijkheid gescheiden werd.
Op 4 oktober 1838, twee jaar later, overlijdt Mathijs Reijnders. Ook dan, op 19 oktober daaropvolgend, verkoopt dochter Anna Maria haar aandeel in de nalatenschap, één tiende, wederom voor 100 francken, aan de overige broers en zus, te weten Pieter Martin, Willem, Petronilla en Jacob. In deze verkoop wordt meteen de nalatenschap van haar broer Paulus afgewikkeld. Die was immers op 15 juli 1836 ook overleden.
De nalatenschap van Mathijs Reijnders wordt wederom beschreven en daarop had Anna Maria een recht van één tiende. Uit de beschrijving kunnen we concluderen dat de boerderij in die twee jaren niet gewijzigd was.
De omvang bedroeg op 19 oktober 1838: 11.53.94 ha.
"1. Eene boereplaets gelegen in de gemeente Heithuizen, op de Heide, gewoonlijk genaamd
"Bij hoef Keupke", bestaande.." etc. De beschrijving van de boerderij is gelijk aan die uit 1836, ze is nog ongewijzigd. Ook de beschrijving van de inventaris is ongewijzigd. Bron 19.
Op 10 november 1838 wordt van deze nalatenschap een Memorie van Succesie opgesteld. Daarin wordt vermeld dat de erfgenamen zijn Anna Maria, Pieter Martin, Willem, Jacob en Petronilla (14 jaar oud), als minderjarige vertegenwoordigd door Gerardus Philips, haar voogd. De nalatenschap van Mathijs Reijnders is de andere helft van de boerderij: "Een boereplaets binnen de gemeente Heithuysen, op de Heide, gewoonlijk genaamd "Hoof Keupke"...". De omvang en beschrijving van de boerderij is gelijk aan hierboven. Bron 20.
Op 22 november 1838, beginnend om 9:00 uur, vindt onder regie van notaris Gielen openbare verkoop plaats van
de roerende goederen van de boerderij. Verkopers zijn Pieter, Willem, Jacob en Petronilla. Er worden 192 kavels verkocht.
Van deze openbare verkoop maakt de notaris een akte op, in feite een verslag met de verantwoording wat er allemaal verkocht is, en wat het opbracht. Het is leuk om te lezen wat er zo allemaal voorbij komt. Enkele voorbeelden:
nr. 12 een zaaikorf, verkocht aan Pieter Reijnders voor 2 francken 50 centimes, nr. 20 een koekepan aan Willem Dings voor 2 francken 80 c, nr. 70 een zeis, 1 franck 10 c, nr. 125 een wanmoolen, 39 francken, nr. 127 korte kar, 50 francken, nr. 128 lange kar, 30 francken, nr. 131 een koebeest, 99 francken 50 c, nr 141 een klok, 11 francken, 50 c.
De openbare verkoop van de inventaris brengt 1.059,10 francken op. De grond en de boerderij worden niet verkocht.
Bron 21.
Op 12 december is deze hele verkoop afgewikkeld en wordt door notaris Gielen een Akte van ontlasting opgesteld. De verkopers, Pieter, Willem en Jacob Reijnders, en Gerard Philips namens de minderjarige Petronilla, ontvangen de koopsom en geven de notaris kwijting. Daarmee is de erfenis afgewikkeld. Bron 22.
De erfenis van boerderij, met grond en gebouwen, en de opbrengst van de inventaris, gaat naar Pieter Mathijs, Jacobus, Willem en Petronella. Anna Maria had tevoren haar aandeel in de erfenis van vader en moeder immers al aan hun verkocht voor 200 francken.
Het kadaster
Op 6 maart 1844 worden door de gouverneur namens de provincie Limburg de eerste kadastrale kaarten en de "Oorspronkelijke Aanwijzende Tafel der grondeigenaren" vastgesteld voor de gemeente Heythuysen. Deze kaarten zijn gemaakt in de periode 1811-1832. Daarna veel gesteggel over de kwaliteit, en in 1844 vastgesteld.
Deze eerste inventarisatie van het kadaster bevat dus de situatie dat Mathijs Reijnders eigenaar was van "Hoof Keupke".
Hieronder staat een uitsnede uit de titelpagina van die Oorspronkelijke Aanwijzende Tafel (OAT). Bron 23.
In de tafel van de bovengenoemde sectie A, de Heide vinden we de inventarisatie bij Mathijs Reijnders inderdaad terug. Hieronder heb ik een uitsnede uit die tafel weergegeven met, voor de leesbaarheid, het begin van zijn kadastrale informatie. Bron 24.
Volgens de kadastrale gegevens wordt de boerderij aangeduid als, gemeente Heythuysen, sectie A, genaamd De Heide, plaatselijke benaming de Heijhuizen, percelen nrs. 144 en 146 t/m 158, groot in totaal 13 bunder 19 roeden en 80 ellen
(is gelijk aan later ha/a/ca).
Het grondgebruik op de boerderij was verdeeld in 4.52.60 ha bouwland, 0.53.00 ha weiland, 7.91.00 ha heide en
0.23.30 ha bebouwd. Opvallend is ook dat "Hoof Keupke" twee hoofdgebouwen telt (kadastraal de percelen nrs 150 en 154). Voor die tijd had "Hoof Keupke" een stevige omvang. Hieronder heb ik de kadastrale gegevens samengevat in een tabel:
De kadastrale omvang van "Hoof Keupke" was 13.19.80 ha, en dus wat groter dan de omvang van 11.53.94 ha zoals die in de eerdere notariële akten vermeld staat. Ik heb de oorzaak van het verschil niet meer proberen uit te zoeken.
Hieronder heb ik op de eerste kadastrale kaart van de gemeente Heythuysen, behorend bij de OAT, de bovengenoemde percelen gearceerd weergegeven:
Zo zag de boerderij er denk ik uit aan het einde van de periode dat Mathijs Reijnders die samen met Maria Gertrudis voerde.
De twee boerderijgebouwen op deze kadastrale kaart bestaan nog steeds (wel vernieuwd uiteraard). Het huidige adres van het gebouw op perceel 150 is Heide 3 te Heythuysen. Het gebouw op perceel 154 is Heide 14 te Heythuysen.
Hoe ik dat achterhaald heb staat uitgelegd op de Thema-pagina "Hoof Keupke".
Beide boerderijen heb ik in november 2016 bezocht en met de huidige bewoners gesproken. Van de boerderij Heide 3 heb ik hieronder twee foto's opgenomen. De linker foto is de situatie in ca 1950. De rechter foto is van na een grote verbouwing in ca 1982. De maatvoering, en dus de vormgeving, bleef dezelfde.
Foto's van Heide 14 staan bij zoon Wilhelmus Reiners op de pagina, die daar ook daadwerkelijk woonde.
Bron: foto's genomen door Henk Reijnders.
"Hoof Keupke", duidelijk vernoemd naar Mathias' vader Jacobus Reijners, is drie opeenvolgende generaties, in de stamlijn, in bezit geweest van de familie Reijnders. Bij de hier behandelde Mathias Reiners maar ook nog bij zijn zoon Wilhelmus Reiners, totaal een periode van zo'n 107 jaren. Over deze boerderij is daarom nog wel wat meer te vertellen.
Ik heb in een aparte themapagina de ontwikkelingsgeschiedenis van Hoof Keupke onder de loep genomen, te vinden onder de tab "Thema's" -> "Hoof Keupke.
Bron: Overlijdensakte Burgerlijke Stand gemeente Heythuysen, 1836, akte nr 28, fol. 9 r/
Genver, Limburg, Heythuysen, archief-ID 6580032, GHO 1825-1842, filmpag. 309, rechts, bron 11.
Bron: Overlijdensakte Burgerlijke Stand gemeente Heythuysen, 1838, akte nr. 69, fol. 23 v/
Genver, Limburg, Heythuysen, archief-ID 6580032, GHO 1825-1842, filmpag. 383, links, bron 6.
Bronnen
1. Doop Matthias Reiners, doopregister R.K. parochie H. Nicolaas te Heythuysen, 1651-1797, fol. 108 v/
Genver, Limburg, Heythuysen, archief-ID M9W1-FL2, dopen 1716-1800, filmpag. 244, links.
2. Huwelijk Mathias en Maria Getrudis, trouwregister van de R.K. parochie H. Severinus te Grathem, 1650-1805,
fol. 43 d/Genver, Limburg, Grathem, archief-ID M9W1-F2K/ trouwen 1770-1869, filmpag. 468, rechts.
3. Geboorte Pierre Martin Reijnders, geboorteakte Burgerlijke Stand gemeente Heythuysen, an XII, fol. 9 v/Genver,
Limburg, Heythuysen, archief-ID 6580056, GHO 1797-1810, filmpag. 350, links.
4. Geboorte Guillaume Reiners, geboorteakte Burgerlijke Stand gemeente Heythuysen, 1815, fol. 11 r/ Genver,
Limburg, Heythuysen, archief-ID 6580030, GHO 1811-1824, filmpag. 128, rechts.
5. Geboorte Martin Reijnders, geboorteakte Burgerlijke Stand gemeente Heythuysen, 1818, fol. 3 r/Genver, Limburg,
Heythuysen, archief-ID 6580030, GHO 1811-1824, filmpag. 210, rechts.
6. Overlijden Mathijs Reijnders, overlijdensakte Burgerlijke Stand gemeente Heythuysen, 1838, akte nr. 69, fol. 23 v/
Genver, Limburg, Heythuysen, archief-ID 6580032, GHO 1825-1842, filmpag. 383, links.
7. Doop Maria Gertrudis Gerarts, doopregister R.K. parochie H.H. Lambertus en Lucia te Neeritter, 1600-1803 /Genver,
Limburg, Neeritter, archief-ID M9W1-FRD, dopen 1663-1799, filmpag. 381, links.
8. Geboorte Anne Maria Reijnders, geboorteakte Burgerlijke Stand gemeente Heythuysen, 1807, fol. 2 r/ Genver,
Limburg, Heythuysen, archief-ID 6580056, GHO 1797-1810, filmpag. 434, rechts.
9. Geboorte Paule Reijnders, geboorteakte Burgerlijke Stand gemeente Roggel, 1809, fol. 20 v/Genver, Limburg,
Roggel, archief-ID 6584614, GHO 1803-1811, filmpag. 334, links.
10. Geboorte Petronilla Reijnders, geboorteakte Burgerlijke Stand gemeente Heythuysen, 1823, fol. 10 v/Genver,
Limburg, Heythuysen, archief-ID 6580030, GHO 1811-1824, filmpag. 337, links.
11. Overlijden Gertrudis Geraeds, overlijdensakte Burgerlijke Stand gemeente Heythuysen, 1836, akte nr 28, fol. 9 r/
Genver, Limburg, Heythuysen, archief-ID 6580032, GHO 1825-1842, filmpag. 309, rechts.
12. Huwelijk Matthieu Reijners en Gertrude Gerarts, huwelijksakte burgerlijke Stand gemeente Wessem, Huwelijken
an 12, fol. 3 v /Genver, Limburg, Wessem, archief-ID 6584226, GHO 1797-1798/1801-1813, filmpag. 189, links.
13. Geboorte Jacob Reijnders, huwelijksakte Burgerlijke Stand gemeente Heythuysen, 1840, akte nr 8, fol. 8 r / Genver,
Limburg, Heythuysen, archief-ID 6580032, GHO 1825-1842, filmpag. 436, rechts.
14. RHCL 09.001 Notariële archieven, Heythuysen, Gielen, Karel Ferdinand, inv.nr 793, minuutakten 1831-1834,
1831, akte nr. 173, openbare verkoop 7-11-1831 / RHCL filmpag. 99/foto RHCL_09.001_793_0099.jpg.
15. RHCL 09.001 Notariële archieven, Heythuysen, Gielen, Karel Ferdinand, inv.nr 793, minuutakten 1831-1834,
1834, akte nr. 139, openbare verkoop 19-9-1837/RHCL filmpag. 559/foto RHCL_09.001_793_0559.jpg.
16. RHCL 09.001 Notariële archieven, Heythuysen, Gielen, Karel Ferdinand, inv.nr 794, minuutakten 1835-1838,
1835, akte nr. 46, openbare verkoop 1-7-1835/RHCL filmpag. 50/foto RHCL_09.001_794_0050.jpg.
17. RHCL 09.001 Notariële archieven, Heythuysen, Gielen, Karel Ferdinand, inv.nr 794, minuutakten 1835-1838,
1836, akte nr. 47, verkoop 15-4-1836/RHCL filmpag. 201/foto RHCL_09.001_794_0201.jpg.
18. RHCL 07.D03 Memories van Successie 1818-1900, inv.nr 298, Gertrude Geraedts, overleden Heythuysen 4-4-1836,
resort Weert, 15-11-1836.
19. RHCL 09.001 Notariële archieven, Heythuysen, Gielen, Karel Ferdinand, inv.nr 794, minuutakten 1835-1838,
1838 akte nr. 95, verkoop 19-10-1838/RHCL filmpag. 549/foto RHCL_09.001_794_0549.jpg.
20. RHCL 07.D03 Memories van Successie 1818-1900, inv.nr 299, Mathijs Reijnders, overleden Heythuysen 4-10-1838,
resort Weert, 10-11-1838.
21. RHCL 09.001 Notariële archieven, Heythuysen, Gielen, Karel Ferdinand, inv.nr 794, minuutakten 1835-1838,
1838 akte nr. 104, openbare verkoop 22-11-1838/RHCL filmpag. 560/foto RHCL_09.001_794_0560.jpg.
22. RHCL 09.001 Notariële archieven, Heythuysen, Gielen, Karel Ferdinand, inv.nr 794, minuutakten 1835-1838,
1838 akte nr. 117, ontlasting 12-12-1838/RHCL filmpag. 577/foto RHCL_09.001_794_0577.jpg.
23. Beeldbank.cultureelerfgoed.nl, Kadastrale kaarten 1811-1832, OAT Heythuysen, sectie A, blad 000/
foto OAT11040A000.
24. Beeldbank.cultureelerfgoed.nl, Kadastrale kaarten 1811-1832, OAT Heythuysen, sectie A, blad 005/
foto OAT11040A005.
25. Bevolkingsregister gemeente Heythuysen 1805-1821, pag. 29 v / Genver, Limburg, Heythuysen, archief-ID
MMBC-B5Q, bevolking 1805-1821, filmpag. 28, links.
26. Bevolkingsregister gemeente Heythuysen 1805-1821, pag. 55 v / Genver, Limburg, Heythuysen, archief-ID
MMBC-B5Q, bevolking 1805-1821, filmpag. 54, links.
27. “Limburgse voorouders”, Regis de La Haye, Maastricht 2005.
28. “Oud schrift in Limburg”, Truus Roks, RHCL, 2011.